مدیریت بهینه ی آب در شرایط خشکسالی؛ مطالعه موردی دشت سرخون، استان هرمزگان

ایران درکمربند خشک و نیمه خشک جهان قرار دارد که در چندسال اخیر بیشتر مناطق آن، دچار پدیده خشکسالی و بدنبال آن کمبود آب های سطحی وزیرزمینی روبرو شده است. نود و دو درصد آب مصرفی در ایران مربوط به بخش کشاورزی است، که بدنبال آن سبب برداشت بی رویه از منابع آب‌زیرزمینی شده که سبب وارد آمدن صدمات جبران ناپذیری بر پتانسیل آبی شده است، لذا مدیریت بهینه در مصرف آب و رعایت الگوی صحیح کشت، امری لازم و ضروری به نظر می رسد. در این تحقیق سعی گردید، پس از تشریح وضعیت خشکسالی در دشت سرخون، با برنامه‌ریزی مدیریتی در بخش کشاورزی و تغییر الگوی کشت، در جهت حفظ و مدیریت منابع آب قدم برداشته شود. با این هدف، از مقادیر آمار بارندگی و تراز آب زیرزمینی طی دوره آماری 68-1367 تا 94-1393، شاخص spi و gri برای پایش وضعیت خشکسالی و مدل برنامه ریزی خطی (لینگو) جهت مدیریت بهینه مصرف آب استفاده گردید، که در آن از سه سناریوی بهینه سازی الگوی کشت در وضع موجود، تغییر راندمان آبیاری و افزایش جمعیت با هدف حداکثر کردن سود حاصله از کشت محصولات و میزان آب مصرفی استفاده گردید. نتایج نشان می دهد که سطح آب زیرزمینی دشت سرخون به میزان 6 متر افت داشته است که این افت از سال 1387 آغاز می‌گردد و از سال 1379 به بعد بطور متوالی با خشکسالی‌های شدید و خیلی شدید همراه بوده، که با بهینه‌سازی الگوی کشت در سال هدف (سال 1390)، به میزان دو میلیون مترمکعب در مصرف آب صرفه جویی شده و سود به‌دست ‌آمده در الگوی کشت بهینه نسبت به وضع موجود، افزایش 107درصدی را نشان می‌دهد.