بررسی تاثیر تغییر شکل پلان و ابعاد دریچه بر عملکرد هیدرولیکی مدل های ترکیبی سرریز کنگره ای- دریچه

سرریز و دریچه به علت داشتن روابط ساده و نسبتاً دقیق از کاربرد وسیعی در کنترل، انحراف و اندازه گیری جریان در پروژه های آبیاری برخوردار می باشند. آب جاری در مسیر کانال ها، دارای ذرات رسوب و مواد شناور می باشند. که تجمع رسوبات و مواد شناور پشت سرریز و دریچه سبب تغییر شکل کانال و کاهش دقت اندازه گیری جریان می شود. مدل ترکیبی سرریز- دریچه با داشتن قابلیت عبور هم زمان مواد قابل ته‌نشین شدن از قسمت زیر دریچه و مواد معلق از روی سرریز، از انباشته شدن رسوب و مواد معلق در پشت سیستم سرریز جلوگیری کرده و به افزایش دقت اندازه گیری و عبور جریان کمک زیادی می کند. در پژوهش حاضر اثر تغییر شکل پلان و ارتفاع دریچه بر ضریب دبی ده مدل ترکیبی سرریز کنگره ای- دریچه در قالب مطالعه آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که وجود دریچه و همچنین افزایش ارتفاع بازشدگی آن، موجب افزایش ضریب دبی در مدل های ترکیبی سرریز کنگره ای- دریچه می‌شود. از طرفی وجود دریچه در مدل های ترکیبی سرریز کنگره ای مستطیلی- دریچه در (ht/p) نسبت های کم ارتفاع کل آب بالادست به ارتفاع سرریز، تاثیر بیشتری بر افزایش ضریب دبی دارد. در حالی که در مدل های ترکیبی سرریز کنگره ای ذوزنقه ای- دریچه در همه نسبت های ارتفاع کل آب بالادست به ارتفاع سرریز تاثیر یکنواختی بر افزایش ضریب دبی خواهد داشت. نتایج نشان داد که افزایش ارتفاع آب بالادست باعث تداخل جت های آب (جریان-های ریزشی) سیکل های سرریز کنگره ای و هم چنین تداخل جریان آب هنگام عبور از زیر دریچه و جریان ریزشی از روی سرریز می شود، که این امر موجب کاهش ضریب دبی در اعماق زیادتر می شود. از طرفی در اعماق یکسان، سرریز کنگره ای ذوزنقه ای دارای تداخل جریان کمتری نسبت به سرریز کنگره ای مستطیلی است که موجب افزایش ضریب دبی در مدل های ترکیبی سرریز کنگره ای ذوزنقه ای- دریچه نسبت به مدل های ترکیبی سرریز مستطیلی- دریچه می‌شود.