ارزیابی برخی روش‌های زمین آمار در پهنه‌بندی شدت خشکسالی؛ مطالعه موردی مناطق شمالغرب و مرکزی ایران

خشکسالی پدیده‌ای طبیعی می‌باشد که به‌صورت دوره‌ای، در هر منطقه و با هر شرایط اقلیمی، اتفاق می‌افتد و بخش‌های مختلف زندگی بشر را دستخوش تاثیرات منفی فراوانی می‌سازد. تاکنون تعاریف بسیار زیادی از خشکسالی شده است. عدم وجود یک تعریف جامع از خشکسالی و متفاوت بودن معنی آن، از دیدگاه‌های مختلف، مانع از درک مفهوم خشکسالی شده است. بدین منظور از شاخص های خشکسالی برای بیان کمی این پدیده استفاده می گردد. در این تحقیق تعداد وقوع و گستره خشکسالی مورد بررسی قرار گرفته است. برای تعیین وقوع خشکسالی و میزان اثر آن بر نواحی مختلف منطقه مورد مطالعه، شاخص‌های pnpi، mpnpi، di و rai در نقاط مختلف منطقه محاسبه شده و پهنه بندی خشکسالی با استفاده از نرم‌افزار arc gis انجام گرفته است. برای رسیدن به این هدف، آمار مربوط به 32 ایستگاه باران سنجی و سینوپتیکی که از پراکنش مناسبی در منطقه برخور دارند، در یک دوره 30 ساله (از سال 1981 تا سال 2010) جمع آوری گردید. توزیع مکانی شاخص‌های خشکسالی با استفاده از روش های زمین آماری کریجینگ معمولی (ok) و زیر مدل‌های کروی، نمایی، خطی و گوسی و روش عکس فاصله (idw) با توان 1 تا 5 محاسبه شد و پهنه بندی خشکسالی انجام گرفت. سپس روش های زمین‌آماری مختلف با استفاده از معیارهای rmse و mae ارزیابی و باهم مقایسه گردید. نتایج نشان می دهد که روش کریجینگ معمولی (ok) مدل گوسی مناسب‌تر از روش عکس فاصله (idw) بوده و از دقت بالاتری بر خوردار است. لذا پیشنهاد می‌شود که برای تهیه نقشه خشکسالی منطقه از این روش بهره گرفته شود.