ارزیابی عملکرد کلزا به‌صورت تابعی از ارتفاع آب آبیاری و شوری در منطقه مشهد

کمبود آب در طبیعت، خصوصاً در مناطق خشک و نیمه خشک، همواره با کاهش کیفیت آب همراه است. این تحقیق در مزرعه ای با بافت شنی لومی در فاصله 25 کیلومتری از مرکز شهر مشهد، در دو سال زراعی 91-1390 و 92-1391 اجرا گردید. طرح آزمایشی موردنظر به‌صورت اسپلیت اسپلیت پلات در قالب بلوک‌های کامل تصادفی بود که در آن چهار فاکتور مقدار شوری آب آبیاری (5/0، 5، 8 و 11 دسی زیمنس بر متر به ترتیب s1، s2، s3 و s4) به‌عنوان کرتهای اصلی، چهار سطح آبیاری به‌عنوان فاکتور فرعی (100، 125، 75 و 50 درصد نیاز آبی به ترتیب i1، i2، i3و i4) و دو رقم کلزا (هایولا 401 و آرجی اس 003) به‌عنوان فاکتور فرعی بود که در سه تکرار اجرا گردید. تابع خطی لگاریتمی در تمام شوری ها در تیمار i4 عملکرد دانه را بیشتر از واقعیت برآورد می کند. بر اساس نتایج به‌دست‌آمده توابع درجه دوم و متعالی به ترتیب برآوردهای بهتری نسبت به دو تابع دیگر دارند. مقادیر ضریب تعیین r2 نشان می-دهد که در رقم های هایولا و آرجی اس، تابع درجه دوم با 99/0= r2 و 8/0= r2 در رتبه اول قرار می گیرد. در مقابل کمترین مقدار ضریب تعیین در رقم هایولا و آرجی اس به ترتیب مربوط به توابع خطی لگاریتمی و متعالی بود. توجه به نتایج آماری مشخص شده که مبنای مقایسه توابع قرار گرفته است، تابع درجه دوم (با رتبه نهایی یک) نسبت به سایر توابع برتری نسبی دارد و پس از آن تابع متعالی با رتبه 2 نتایج قابلقبولی دارد و توابع خطی ساده و خطی لگاریتمی در رتبه های بعدی قرار می گیرند. بررسی میانگین ریشه دوم خطا نشان می دهد که تابع متعالی مجموعاً به میزان 5/12 (رقم هایولا) و 17/8 (رقم آرجی اس) درصد عملکرد را کمتر (با توجه به crm مثبت) از مقادیر واقعی برآورد نموده در صورتیکه تابع درجه دوم مجموعاً به میزان 7/11 و 4/6 درصد عملکرد را کمتر (با توجه به crm مثبت) از مقادیر واقعی برآورد کرده است. بنابراین با توجه به مقایسه های انجام شده شاخص های مذکور برای توابع مختلف و نیز رتبه نهایی یک که به تابع درجه دوم تعلق گرفته است، این تابع به‌عنوان تابع بهینه تولید در شرایط توام شوری و کم آبیاری برای رقم های هایولا و آرجی اس در منطقه مشهد معرفی می گردد.