برآورد دبی انتقال رسوب رودخانه با استفاده از مدل ریاضی HEC-RAS

برآورد مقدار بار رسوبی که یک جریان مشخص، قادر به حمل آن است یکی از موضوعات اصلی تحقیقات رسوب می باشد. رودخانه ابهررود یکی از رودخانه های مهم استان زنجان است که کشاورزی منطقه به آن وابسته می باشد. در پژوهش حاضر از مدل hec-ras 4.1، به‌منظور شبیه سازی جریان رسوبات رودخانه ابهررود استفاده شده است. بدین منظور با استفاده از نقشه dem این رودخانه با مقیاس 1:4000، در بسته الحاقی hec-georas در نرم افزار arc map، تعداد 730 مقطع در طول 50 کیلومتر رودخانه تهیه شد و برای معرفی هندسه رودخانه به مدل (hec-ras) استفاده شد. همچنین با استفاده از دبی های حداکثر اندازه گیری شده با طول آماری 33 ساله در ایستگاه هیدرومتری قروه، دبـی با دوره بازگشت 25 ساله با استفاده از نرم افزار hyfa محاسبه و برای شبیه سازی هیدرولیکی رودخانه مورد استفاده قرار گرفت. پس از کالیبره نمودن مدل برای شرایط هیدرولیکی رودخانه و مدل سازی شرایط جریان شبه غیرماندگار، اطلاعات شرایط مرزی و دانه بندی مواد بستر رودخانه به مدل معرفی شد. با استفاده از رابطه های انتقال رسوب، ظرفیت انتقال رسوب رودخانه ابهررود محاسبه شد. مقایسه بین نتایج به‌دست‌آمده و داده های اندازه گیری شده نشان می دهد که معادله یانگ (yang) با داشتن خطای کمتری نسبت به سایر معادله ها، برآورد قابل قبول تری داشته است. بر این اساس پیشنهاد می شود جهت شناخت پتانسیل میزان انتقال رسوب از این مدل در مناطق مختلف رودخانه استفاده شود. همچنین بررسی وضعیت فرسایش و رسوب گذاری رودخانه با استفاده از معیارهای هالستروم و شیلدز نشان می دهد که وضعیت هیدرولیکی جریان در طول رودخانه به‌گونه‌ای است که تمامی مقاطع رودخانه در وضعیت فرسایش می‌باشد.