بررسی خصوصیات شیمیایی، فیزیکی و حاصل‌خیزی باطله‌های زغال سنگ به‌منظور استفاده در کشاورزی )مورد: زغال‌های باطله در کارخانه زغال‌شویی زرند کرمان)

استخراج از معادن زغال سنگ، ضمن این که مقدار قابل توجهی باطله زغال بدون استفاده از خود بجای می گذارد، اثرات زیست محیطی آن نیز جای تامل است. از سویی، خاک های اراضی زراعی و غیر زراعی نیاز مبرمی به مواد افزودنی به منظور افزایش حاصل‌خیزی و بهبود خصوصیات فیزیکی و شیمیایی دارند. لذا، این پژوهش با هدف بررسی خصوصیات شیمیایی، فیزیکی و حاصل‌خیزی باطله های زغال سنگ کارخانه زغال‌شویی زرند کرمان به منظور استفاده در بخش کشاورزی ساماندهی شد. در این پژوهش، با آزمایش های فیزیکی، شیمیایی و حاصل‌خیزی بر روی نمونه هایی از زغال خالص و همچنین افزودن زغال با خاک سبک و سنگین در سطوح مختلف 5، 10، 25 و 50 تن در هکتار با سه تکرار در کشت گلخانه‌ای گیاه ذرت انجام شد. در این پژوهش، منظور از خواص فیزیکی بافت، تخلخل، وزن مخصوص و آب قابل استفاده، منظور از خواص شیمیایی آنیون‌ها و کاتیون‌ها، هدایت الکتریکی عصاره اشباع و اسیدیته گل اشباع خاک و منظور از خواص تغذیه‌ای زغال و مخلوط آن با خاک ازت، فسفر قابل استفاده، پتاسیم محلول، آهن، منگنز، مس و روی قابل جذب است. در این رابطه، مقدار عناصر سنگین سرب، جیوه و کادمیم در باطله‌های زغال و باقیمانده گیاه نیز اندازه‌گیری شد. نتایج نشان می‌دهد بافت زغال شن لومی با جرم حجمی 95/1 و جرم ظاهری 88/0 گرم بر سانتی‌متر مکعب است. هرچند تخلخل کل زغال 55 درصد است ولی میزان آب قابل استفاده زغال خالص کم و به میزان 5/5 درصد است. محلول نمونه‌های زغال دارای محیط اسیدی با متوسط اسیدیته 5.8 می باشد. افزودن زغال به خاک سبک و سنگین در تمام سطوح مختلف موجب تغییر معنی‌دار در سطح 5 درصد درمقادیر محلول یون‌های سدیم، پتاسیم، کلسیم و منیزیم و همچنین کربنات‌، بیکربنات،‌ و کلر نشده ‌‌است اما در افزایش مقادیر کربن آلی و آهن در خاک ‌سبک و افزایش سولفات در خاک‌های سنگین موثر بوده است. مقدار عناصر سنگین سرب، کادمیم و جیوه در زغال از حد مجاز استاندارد کم‌تر است و با افزودن زغال به خاک و مقایسه با شاهد مشخص شد که مقدار افزایش عناصر سنگین در مخلوط خاک با زغال و بقایای گیاهی حاصل از آن قابل ملاحظه نمی‌باشد.