تحلیل مهندسی سیستم آبرسانی نویافته در بافت تاریخی شهر بروجرد

در اثر اقدامات عمرانی گودبرداری در شهرستان بروجرد واقع در استان لرستان، سیستم آبرسانی مربوط به حدود دو سده قبل شناسایی گردید. این سیستم شامل چهار گلدان سفالی بوده که از طریق سه لوله سفالی درونی به هم متصل شده اند، به گونه ای که هر بخش لوله سفالی شامل 6 یا 7 قطعه تنبوشه سفالی است. تاکنون هیچ گونه پژوهش علمی در مورد نحوه کار سازه یاد شده انجام نشده است. در راستای مسئله مطرح شده سوالات مهمی قابل طرح‌اند: 1 هدف اصلی از ایجاد سازه، آبرسانی به کدام بخش از بافت تاریخی شهر بروجرد است؟ 2 گلدان های بین لوله های سفالی چه نقشی در سیستم آبرسانی دارند؟ این پژوهش در نظر دارد تا با استفاده از روش های میدانی از قبیل مستندنگاری، رجوع به بافت تاریخی و تهیه تصویر و مطالعات کتابخانه ای به این پرسش ها پاسخ علمی ارائه نمایند. با توجه به اندازه‌گیری‌های انجام گرفته در طول تنبوشه ها و فاصله گلدان ها، مشخص شد که این سیستم آبرسانی با استانداردهای ذکر شده در منابع معتبر تاریخی در زمینه علوم آب متفاوت است و با توجه به شرایط منطقه ای و به منظور دوام و استحکام سازه، تغییراتی در سازه مربوطه اعمال شده است. گلدان های تعبیه شده در بین لوله های سفالی کاربردهای متفاوتی داشته اند؛ چنانکه از آنها به عنوان مقسم و هواگیری سیستم انتقال آب استفاده شده است. همچنین شواهد باستان شناختی نشان می دهد سیستم آبرسانی مکشوفه به منظور تامین آب ارگ حکومتی و اهداف عام المنفعه مانند آبیاری و آبرسانی احداث شده و بر اساس مقایسه تطبیقی قدمت آن به اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجار بر می گردد.

the engineering analysis a newly discovered water supply system in the historical context (boroujerd city)

due to construction activities in the borujerd city of lorestan province, a water supply system was discovered that there was no trace of it before. this water supply system consists of for potted vases that are interconnected through tree clay pipes (each clay section consists of six or seven pieces of water pipe). however, so far no archaeological, scientific or hydrologic researches has been done about them. this study focuses on this issue. the most important questions about this newly found water supply system are  (i) what is the main purpose for creating this water supply system in the historical context of borujerd? (ii) what role do the pots between clay pipes play in this water system? according to the presented questions, the authors in this research try to provide scientific answers using field research, library studies and accurate calculations for these questions. the calculations made through the length of the clay pipe and the intervals of the pots indicates that this water supply system is different from the standards mentioned in the authentic historical sources in the field of water science. and suggests that after considering the regional conditions and in order to strengthen the structure and its stability, structural changes have been made to it. the results indicate that the vases embedded in the clay pipe have different applications and it is probable that it has been utilized for dividing the water current and the ventilation of the water supply system. archaeological evidence suggests that this water supply system has been constructed to supply water to the government castles and for the public consumption purposes such as irrigation and municipal water supply which are related to the late qajarian period.