بررسی آزمایشگاهی توزیع رطوبت در سیستم‌‌های آبیاری قطره‌ای سطحی و زیرسطحی

توزیع رطوبت در خاک تحت تاثیر عوامل مختلفی از جمله دبی و نوع سیستم‌های آبیاری می‌باشد. در این پژوهش سعی براین است که توزیع افقی و عمودی رطوبت، توزیع مجدد رطوبت در خاک و مساحت خیس شده در پایان آبیاری در دو سیستم آبیاری‌ قطره‌ای سطحی و زیرسطحی مقایسه گردد. بدین منظور آزمایشی در قالب یک مدل فیزیکی شیشه با ابعاد 1 ×0.5×1.20 متر، دو عمق نصب (0 و 30 سانتی‌متری) و سه دبی(2=q1، 4= q2و 8=q3 لیتر بر ساعت) به‌صورت فاکتوریل و در قالب طرح پایه کاملا تصادفی در طی شش ساعت آبیاری برای بافت خاک شنی انجام گردید. توزیع مجدد رطوبت آبیاری پس از 68 ساعت، بررسی شد. نتایج نشان داد در سیستم قطره‌ای زیرسطحی با دو برابر و چهار برابر شدن دبی، مساحت خیس‌شده به ترتیب به سه‌ و پنج‌ برابر افزایش یافته‌ ولی درسیستم سطحی به ترتیب به دو و چهار برابر تغییر یافته است. همچنین تغییرات توزیع مجدد رطوبت در سیستم‌ قطره‌ای زیرسطحی بیشتر از سطحی بوده است، زیرا در سیستم قطره‌ای سطحی آب به‌صورت آزادانه‌تری در خاک حرکت می‌کند و بیشترین تغییرات در جبهه رطوبتی در آن، پیش از توزیع مجدد انجام شده است. در نظرگیری تغییرات مجدد الگوی رطوبتی برای طراحی سیستم‌های آبیاری بسیار حائز اهمیت است چراکه باعث مدیریت بهتر توزیع رطوبت و جلوگیری از تلفات عمقی ناشی از آن می‌گردد.

laboratory study of moisture distribution in surface and subsurface drip irrigation systems

soil moisture distribution is affected by various factors such as discharge and the type of irrigation systems. in this study, it is tried to compare the horizontal and vertical distribution of moisture, redistribution of moisture in the soil and the wetting area at the end of irrigation in two surface and subsurface drip irrigation systems. for this purpose, an experiment in the form of a glass physical model with dimensions of 1 × 0.5×1.20 m, two installation depths (0 and 30 cm) and three discharges (q1=2, q2=4 and q3=8 liters/hour) for sandy soil texture was performed during six hours of irrigation as factorial and in a completely randomized design. irrigation moisture redistribution was investigated after 68 hr. the results showed that in the subsurface drip system with doubling and quadrupling the discharge, the wetting area increased to three and five times, but in the surface system it changed to two and four times, respectively. also, changes in moisture redistribution in the subsurface drip system have been more than the surface drip system, because in the surface drip system, water moves more freely in the soil and most changes in the moisture front were made before redistribution. considering the moisture redistribution is very important for the design of irrigation systems because it leads to better management of moisture distribution and prevention of deep losses.