بررسی روش‌های تعیین ضریب چولگی منطقه‌ای حداکثر دبی لحظه‌ای در استان آذربایجان شرقی

در تعیین دبی با دوره های بازگشت مختلف، لازم است که ضریب چولگی با دقت قابل قبول مورد استفاده قرار گیرد. برآورد چولگی جامعه در مناطق مختلف، با روش های مختلفی همچون چولگی توزین یافته و چولگی تعمیم یافته بهبود می یابد. هدف از این تحقیق تعیین ضرایب چولگی با روش های مختلف و معرفی بهترین روش تعیین آن ضرایب در استان آذربایجان شرقی است. استان آذربایجان شرقی دارای سه منطقه هیدرولوژیک متفاوت است. شمال استان جزء حوضه‌ آبریز ارس، مرکز استان جزء حوضه آبریز دریاچه‌ی ارومیه و قسمتی از جنوب استان جزء حوضه‌ی آبریز سفیدرود می باشد. در این تحقیق از روش های مختلف ضریب چولگی تعمیم یافته استفاده گردید. در مطالعه حاضر، ضرایب چولگی تعمیم یافته به چهار روش ضریب چولگی تعمیم یافته بدون در نظر گرفتن مناطق هیدرولوژیک، ضریب چولگی تعمیم‌یافته با در نظر گرفتن مناطق هیدرولوژیک، ضریب چولگی نااریب و ضریب چولگی توزین یافته برای مناطق هیدرولوژیک سه‌گانه و 62 ایستگاه مشاهداتی طی دوره های مورد مطالعه برآورد گردید. بر اساس نتایج به دست آمده بر اساس تجزیه و تحلیل مقادیر rmse با استفاده از روش های مختلف می توان روش وزن دهی به ضریب چولگی با مقدار میانگین 104/0 را به عنوان روش برگزیده در استان آذربایجان شرقی پیشنهاد نمود. همچنین نتایج حاصل از محاسبه ضرایب نش – شاتکلیف و مجذور میانگین مربعات خطای نسبی نشان داد روش وزن دهی بهترین روش محاسبه ضریب چولگی است.

Investigation of Methods for Determining the Regional Skewness Coefficient of the Maximum Discharge in East Azarbaijan province

To determine the flow rate with different return periods, it is necessary to use the skewness coefficient with acceptable precision. Estimation of population skewness in different regions is improved by different methods such as weighted skewness and generalized skewness. The main objective of the present research is to determine the coefficients of skewness using different methods and present the best method for determining the mentioned coefficients in East Azerbaijan, Iran. East Azerbaijan has three different hydrologic regions. The north of the province is a part of Aras catchment area, the center of the province is a part of Urmia lake watershed and a part of the south of the province is a part of Sefidrood catchment area. In this research, different generalized skewness coefficients methods were used. In the present study, the generalized skewness coefficients were estimated using four methods including generalized skewness coefficient without considering hydrological regions, generalized skewness coefficient with accounting hydrological regions, unbiased skewness coefficient and weighted skewness coefficient for three hydrological regions and 62 observed stations during studied period. Based on the obtained results and on the basis of the analysis of RMSE values for different methods, the method of weighting skewness coefficient can be suggested as the selected method in East Azerbaijan with an average value of 0.104. Also, the results of calculating the NashShutcliffe and the square of the mean squares of relative error coefficients showed that the weighting method is the best method for calculating the skewness coefficient.