تعیین مناطق مستعد جایگزینی پساب تصفیه‌شده با استفاده از روش تحلیل سلسه مراتبی (ahp) در دشت مشهد

در این پژوهش از نرم افزار gis برای مکان یابی مناطق مستعد جایگزینی پساب تصفیه شده استفاده شده است. برای این منظور از پارامترهای میزان کیفیت آب، نزدیکی به محل تصفیه خانه ها، میزان افت سطح آب زیرزمینی و وضعیت توپوگرافی در مناطق مختلف استفاده شده است. سپس لایه های اطلاعاتی مربوط به این پارامترها به روش ahp وزن دهی شدند. سرانجام با تلفیق و هم پوشانی لایه ها، نقشه اولویت بندی مناطق مستعد جایگزینی پساب حاصل گردید. نتایج ahp نشان داد که با توجه به نظرات کارشناسان و متخصصان آب، افت سطح آب و کیفیت آب زیرزمینی دشت مشهد بیشترین ضریب وزنی و فاصله از تصفیه خانه و اختلاف ارتفاع مناطق مختلف نسبت به تصفیه خانه (توپوگرافی) کمترین ضریب وزنی را داشتند. همچنین مناطقی که بیشترین افت، بهترین کیفیت آب، کمترین فاصله و ارتفاع کمتری نسبت به تصفیه خانه داشتند، بیشترین ضریب وزنی و به تبع، مناطقی که کمترین افت، بدترین کیفیت آب، بیشترین فاصله و ارتفاع بیشتری نسبت به تصفیه خانه داشتند، کمترین ضریب وزنی را دارا بودند. مناطقی که به عنوان اولویت اول مشخص گریدند، بیشترین افت سطح آب را داشتند و از لحاظ کیفیت آبی، کیفیت بهتری نسبت به مناطق دیگر دشت داشتند. بنابراین در این مناطق با جایگزینی پساب تصفیه شده با آب چاه های کشاورزی و خارج نمودن آنها از مدار بهره برداری میزان برداشت از آبخوان کاهش یافته و پتانسیل ذخیره شده آن می تواند در آینده مورد استفاده قرار گیرد. با جایگزینی مستقیم (معوض) و از مدار خارج نمودن چاه های کشاورزی صد درصد آب جایگزین شده با کیفیت بهتر در سفره آب زیرزمینی ذخیره شده و در آینده قابل استفاده خواهد بود.

Determining the Areas Prone to Treated Wastewater Replacement through Hierarchical Analytical Method (AHP) in Mashhad Plain

In this study, GIS software was used to locate prone to treated wastewater replacement. For this purpose, parameters of water quality, being close to the wastewater treatment plant, groundwater level, and topographic conditions have been used in different regions. Then, the information layers related to these parameters were weighted through the AHP method. Eventually, by integrating and assembling the layers, a priority map of areas prone to wastewater replacement was drawn. The results of AHP analyzes indicated that according to the water experts, the drop in water level and the quality of groundwater in Mashhad Plain have the highest weighting factor and the distance from the wastewater treatment plant and the height differences in various regions relative to thewastewater treatment plant (topography) were the least weighted coefficient. Also, the areas with the highest drop, the best water quality, the lowest distance and the lower height relative to wastewater treatment plant had the highest weight coefficient. Furthermore, areas with the lowest drop, the worst water quality, the highest distance and height relative to the wastewater treatment plant had the lowest weight coefficient. The areas identified as the first priority indicated the highest water level drop and their water quality was better than other areas of the plain. Therefore, by replacing the agricultural wells of these areas with the treated wastewater and removing these wells from operation circuit, the amount of water withdrawal is reduced and the stored water potential can be used in the future. By direct replacement of the wells with wastewater and excluding these agricultural wells from operation circuit, one hundred percent of replaced water can be stored in the groundwater tables with higher quality and it is possible to use them in the future.