بهینه‌سازی الگوی کشت محصولات کشاورزی در راستای مدیریت مصرف آب در شهرستان گرگان

توسعه کشاورزی بستگی به استفاده بهینه از منابع دارد و استفاده بهینه از منابع در گرو تخصیص بهینه زمینهای کشاورزی به محصولات مختلف است. هر کشاورز در طول یک فصل زراعی محصولات مختلفی را کشت می‌کند اما هیچ قطعیتی وجود ندارد که این الگوی زراعی مورد استفاده توسط کشاورز، الگوی کشت بهینه باشد. با توجه به اهمیت و نقش الگوی بهینه کشت در تولید پایدار محصولات کشاورزی، هدف این مطالعه ارائه الگوی بهینه کشت محصولات زراعی شهرستان گرگان تحت سه سناریو بهینه سازی حداکثر سازی بازده اقتصادی، حداکثر سازی تولید و حداکثر سازی همزمان بازده اقتصادی و تولید با تاکید بر مدیریت مصرف آب می‌باشد. در این راستا جهت دستیابی به الگوی بهینه کشت با اهداف مورد نظر از الگوریتم ژنتیک و برای بدست آوردن نیاز آبیاری از نرم افزار cropwat استفاده شد. محصولات زراعی مورد بررسی شامل گندم، جو، برنج، سویا، آفتاب گردان، باقلا، پنبه و ذرت علوفهای می‌باشد. نتایج تحقیق نشان داد الگوی کشت فعلی منطقه بهینه نبوده است. بر اساس نتایج حاصل از بهینه سازی با الگوریتم ژنتیک، محصول ذرت علوفه‌ای، از الگوی کشت حذف شده و سطح زیر کشت برنج نسبت به الگوی کشت فعلی منطقه، در تمام سناریو‌های بهینه‌سازی کاهش یافته است. سطح زیر کشت محصولات آفتاب گردان و سویا در هر سه سناریو افزایش یافته و جایگزین محصولات برنج و ذرت علوفه‌ای شده‌اند. محصولات گندم و سویا بیشترین سطح زیر کشت را در سناریو‌های بهینه‌سازی به خود اختصاص داده‌اند و کمترین میزان سطح زیر کشت در هر سه سناریو نیز مربوط به محصول پنبه می‌باشد. در وضعیت فعلی کل میزان مصرف آب m3 106 × 213.626 می‌باشد که پس از بهینه‌سازی m3 106 × 23.427 کاهش می‌یابد.