تحول مفهوم اجابت دعا در کودکان و نوجوانان

هدف از پژوهش پیش‌روی تبیین مراحل و محتوای تحول مفهوم اجابت دعا در کودکان و نوجوانان است که با تاکید بر منابع و متون اسلامی و بر اساس یک طرح مقطعی، در گروهی نمونه‌ و با حجم 157 نفری از دانش‌آموزان (82 دختر و 75 پسر) شش تا هفده ساله شهر قم انجام شد. گفتنی است این دانش‌آموزان با روش خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شده بودند. داده‌ها بر پایه روش بالینی و با مصاحبه انفرادی نیمه‌ساخت‌یافته گردآوری شده بود و پرسش‌های آن بر اساس مبانی تجربی و نظری مفاهیم دینی تدوین و به‌دست متخصصان روان‌شناختی و حوزوی (مجموعاً پنج نفر) نمره‌گذاری شد. تحلیل محتوای متن مصاحبه‌ها و اجرای تحلیل واریانس نشان داد که فهم اجابت دعا شامل پنج مرحله پاسخ‌های مبهم، ویژگی‌های دعاکننده، ویژگی‌های محتوایی دعا، مفاهیم ارزشی و مذهبی و تحلیل‌های مذهبی ـ عقلانی می‌شود. مراحل تحولی آن در چهار گروه سنی 6-7، 8-11، 12-14 و 15-17 سال قرار دارد که با افزایش سن، میزان فهم اجابت دعا نیز افزایش می‌یابد. یافته‌ها با توجه به مبانی نظری و تجربی فهم مفاهیم دینی و مقایسه با دیگر طبقه‌بندی‌های تحولی بحث شده‌اند.