طراحی الگوی مطلوب تربیت عقلانی در برنامۀ درسی دین و زندگی

تربیت عقلانی یکی از ابعاد مهم تربیت انسانی است؛ زیرا شرط توفیق در جنبه‌های دیگر، مانند عاطفی، اخلاقی و اجتماعی نیز معطوف به آن است. برای دستیابی به اهداف مهم این بُعد تربیت، به ارائۀ الگویی در زمینۀ برنامۀ درسی تربیت عقلانی نیاز است. شناخت جایگاه تربیت عقلانی در برنامۀ درسی «دین و زندگی» دورۀ دوم متوسطۀ ایران و ارائه‌ الگوی مطلوب آن، هدف اصلی پژوهش حاضر است و برای شناسایی الگوی مورد نظر، از روش داده‌بنیاد استفاده شده است. حوزه‌ مورد مطالعه‌ این پژوهش، دیدگاه صاحب‌نظران رشته‌های برنامه‌ریزی درسی و فلسفۀ تعلیم و تربیت و معارف اسلامی بوده است. بر اساس روش نمونه‌گیری هدفمند، صاحبان آثار در این زمینه، شناسایی شدند و مورد مطالعه و مصاحبه قرار گرفتند. یافته‌های پژوهش، ارائه‌ الگوی تربیت عقلانی در درس دین و زندگی است. در این الگوی پیشنهادی، شرایط علّی، عوامل زمینه‌ای، عوامل مداخله‌ای، کنش و واکنش‌ها و پیامدهای الگو تعیین شدند. الگوی پارادایمی طراحی‌شده می‌تواند به تحقق تربیت انسان و شهروند مطلوب بر اساس الگوهای اسلامی و رشد معنوی دانش‌آموزان منجر ‌شود.