الگوی تربیتی آیات حج با تکیه بر تفسیر المیزان

قرآن، مناسب با ساختار وجودی آدمی، شامل برنامه‌های تربیتی برای هدایت و تعالی انسان‌هاست. در تحقیقات تربیتی‌ قرآنی، گزاره‌های مختلفی مانند مبانی، اصول، روش، اهداف و... از آیات قرآن استخراج می‌شود. برای استفاده بهینه از این تحقیقات، لازم است الگویی ارائه و ارتباط گزاره‌های تربیتی با این الگو بیان شود تا زمینۀ کاربست آنها فراهم شود. این پژوهش، تلاش دارد تا به الگوی تربیتی آیات حج دست‌ یابد؛ چراکه مناسک حج برنامۀ فشردۀ انسان‌سازی است. برای این مهم، با روش توصیفی‌ تحلیلی، پس از استنطاق از آیات حج با تکیه بر تفسیر المیزان‌‌که غنی‌ترین تفسیر شیعی است‌ الگو‌سازی شده‌ است. این الگو به گزاره‌های تربیتی دست‌یافته از آیات حج مستند است. برخی عناوین تربیتی عبارت‌اند از: «مبانی»‌ای همچون خلوص و اختیار، «اصولی» مثل عمل‌گرایی و وحدت‌گرایی، «روش‌هایی» چون آسان‌سازی و تمثیل، «عواملی» مانند دعا و امنیت، «موانعی» چون شرک و مایوس کردن و «نتایجی» مانند امیدواری و زندگی طیب. در نتیجه، ارتباط این یافته‌ها در چهار الگو روشن شده‌ است. رابطۀ میان «مبانی، اصول و اهداف» و رابطة میان «مربی، متربی، نتایج، عوامل و روش‌ها».