طراحی و تدوین پرسش‌نامه‌ی رفتار اطلاعاتی سلامت

زمینه و هدف: رفتار اطلاعاتی با تاکید بر سلامت و بهداشت به معنای رفتار هدفمند برای ارضای نیازهای اطلاعاتی سلامت است. هدف پژوهش حاضر، ساخت و اعتباریابی پرسش‌نامه رفتار اطلاعاتی با تاکید بر اطلاعات بهداشتی و سلامت می‌باشد.روش‌بررسی: این مطالعه یک پژوهش کمی بوده که با رویکرد طراحی ابزار  انجام شده است. در ابتدا به کمک شیوه‌های ابزارسازی، پرسش‌نامه‌ای برای اندازه‌گیری این رفتار تهیه گردید. مبنای استخراج عوامل پرسش‌نامه‌ی حاضر، استدلال و منطق تکرار بوده است؛ به این معنی که پژوهشگر منطبق بر پیشینه‌ی این عوامل و تکرار آن در منابع، از آن به عنوان عامل تاثیرگذار در ساخت پرسش‌نامه استفاده کرده است. پس از تایید روایی محتوایی و صوری به منظور تعیین روایی سازه، پرسش‌نامه‌ی اصلاح شده بین 238 نفر از بیماران مبتلا به اِم اِس توزیع شد. انتخاب نمونه به روش نمونه‌گیری در دسترس انجام شد. سپس داده‌ها با استفاده از تحلیل عوامل  اکتشافی و تاییدی تحلیل گردید. همسانی درونی داده‌ها با استفاده از آلفای کرونباخ محاسبه شد. داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از روش‌های آمار توصیفی و آمار استنباطی با استفاده از نرم‌افزارهای spss و amos تجزیه و تحلیل گردید.یافته‌ها: روایی محتوایی پرسش‌نامه با نظر 20 نفر از خبرگان رفتار اطلاعاتی مناسب ارزیابی شد. پایایی پرسش‌نامه رفتار اطلاعاتی سلامت با ضریب آلفای کرونباخ کلی 0/78 و ضریب آلفای کرونباخ مولفه‌ها بین 0/71 تا 0/94 مناسب و رضایت‌بخش بود. به‌منظور تحلیل عاملی شاخص کفایت نمونه‌گیری و مقدار آزمون کرولیت بارتلت محاسبه شد که تمام 29 گویه به لحاظ آماری معنادار بود؛ که عاملی شدن ماتریس همبستگی را تایید می‌کند. در تحلیل عامل اکتشافی به روش مولفه‌های اصلی پنج عامل (اجتناب از اطلاعات)، عامل دوم (نیاز اطلاعاتی)، عامل سوم (مواجهه با اطلاعات)، عامل چهارم (اطلاع‌جویی)، عامل پنجم (استفاده از اطلاعات) به دست آمد. شاخص‌های تحلیل عامل تاییدی بیانگر اعتبار سازه‌ی پیشنهادی بود. نتایج آزمون مدل معادلات ساختاری نشان داد شاخص‌های برازش مطلوب هستند و نیز حاکی از برازش مدل ارایه شده در جامعه‌ی بیماران اِم اِس بود.نتیجه‌گیری: نتایج به‌دست آمده نشان داد که رفتار اطلاعاتی سلامت در این پرسش‌نامه شامل پنج عامل نیاز اطلاعاتی، رفتار اطلاع‌جویی، اجتناب از اطلاعات، استفاده از اطلاعات و مواجهه با اطلاعات تایید گردید. مقیاس طراحی شده به منظور بررسی رفتار اطلاعاتی سلامت جامعه ایرانی مناسب ارزیابی شده و استفاده از آن برای سنجش رفتار اطلاعاتی سلامت توصیه می‌گردد.

design and developing of health information behavior questionnaire

background and aim: the term “information behavior,” with an emphasis on health and hygiene, refers to purposeful actions taken to satisfy informational needs related to health. the objective of the current research is to develop and validate a questionnaire on information behavior, with a focus on health and hygiene information.materials and methods: this study was a quantitative research conducted with a tool design approach. initially, a questionnaire for measuring this behavior was prepared using instrument design methods. the basis for extracting the factors of the present questionnaire has been argumentation and logical repetition. in other words, the researcher, in line with the background of these factors and their repetition in the sources, used them as influential factors in the questionnaire construction. after confirming the content and structural validity, the modified questionnaire was distributed among 238 patients with multiple sclerosis. the sample selection.was done using the available sampling method. then, the data were analyzed using exploratory and confirmatory factor analysis. the internal consistency of the data was calculated using cronbach’s alpha. the collected data were analyzed using descriptive and inferential statistical methods with the help of spss and amos software.results: the content validity of the questionnaire was evaluated with the opinion of 20 experts in information behavior. the reliability of the health information behavior questionnaire was adequate and satisfactory with the overall cronbach’s alpha coefficient of 0.78 and the cronbach’s alpha coefficient of the components between 0.71 and 0.94. in order to factor analysis, the sampling adequacy index and the value of bartlett’s crowley test were calculated, and all 29 items were statistically significant; which confirms the factorization of the correlation matrix. in the exploratory factor analysis, five factors (avoidance of information), the second factor (need for information), the third factor (exposure to information), the fourth factor (seeking information), and the fifth factor (use of information) were obtained. the indicators of confirmatory factor analysis showed the validity of the proposed structure. the results of the structural equation model test showed that the fit indices were favorable and also indicated the fit of the presented model in the ms patient population.conclusion: the obtained results demonstrated that health information behavior in this questionnaire encompasses five factors: information needs, information-seeking behavior, information avoidance, information use, and information confrontation, which were confirmed. the designed scale for assessing health information behavior in the iranian community has been evaluated and is recommended for use in measuring health information behavior effectively.