تاثیر همه‌گیری کووید-19 بر درآمدهای مالیاتی استان آذربایجان غربی

زمینه و هدف: تاثیر همه‌گیری کووید-19 بر اقتصاد جهانی و به تبع آن اقتصاد ایران، از جهات گوناگون قابل توجه بوده است. به‌نظر می‌رسد که بخش مالیات، واکنش نسبتاً سریعی به این همه‌گیری از خود نشان داده است. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر همه‌گیری کووید-19 بر درآمدهای مالیاتی استان آذربایجان غربی انجام پذیرفت.روش بررسی: مطالعه‌ی توصیفی-تحلیلی حاضر از نوع مقطعی بود و در نیمه دوم سال 1400 انجام گرفت. داده‌های اولیه برای 17 شهرستان استان آذربایجان غربی، از اداره کل امور مالیاتی این استان در قالب 9 متغیر و به شکل فایل excel دریافت شد. داده‌ها مربوط به سال‌های 1398(قبل از همه‌گیری کووید-19) و 1399(بعد از همه‌گیری کووید-19) بودند. تجزیه ‌و تحلیل‌های آماری در محیط نرم‌افزار spss و با استفاده از آمار توصیفی(فراوانی، درصد، میانه، دامنه میان چارکی) و آمار تحلیلی(آزمون ویلکاکسون رتبه علامت‌دار) در سطح معنی‌داری 5 درصد انجام شد.یافته‌ها: بر اساس یافته‌های توصیفی، همه‌گیری کووید-19 باعث افزایش درآمدهای مالیاتی استان آذربایجان غربی در زمینه‌های مالیات حقوق کارکنان دولتی، مالیات نقل‌و انتقال سهام، مالیات بر ارث و مالیات بر حق تمبر و کاهش این درآمدها در زمینه‌های مالیات حقوق کارکنان خصوصی، مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی، مالیات بر درآمد مشاغل، مالیات نقل‌و انتقال املاک و مالیات بر ارزش افزوده شده است. بر اساس یافته‌های تحلیلی، تاثیر این همه‌گیری بر روی مالیات حقوق کارکنان خصوصی(0/003=p)، مالیات بر درآمد اشخاص حقوقی(0/019=p)، مالیات بر درآمد مشاغل(0/013=p)، مالیات نقل‌و انتقال املاک(0/015=p) و مالیات بر ارزش افزوده(0/001=p) منفی و معنی‌دار دیده شد. همچنین، تاثیر مذکور بر روی مالیات نقل‌و انتقال سهام(0/030=p) و مالیات بر ارث(0/001=p) مثبت و معنی‌دار به‌دست آمد. از طرفی دیگر، تاثیر این همه‌گیری بر روی مالیات حقوق کارکنان دولتی(0/287=p) و مالیات بر حق تمبر(0/356=p) به لحاظ آماری معنی‌دار نبود.نتیجه‌گیری: همه‌گیری کووید-19 در بیشتر بخش‌های درآمدی حوزه‌ی مالیات تاثیر منفی داشته است. ضروری است که دولت برای جبران درآمدهای کاهش یافته در بخش‌های آسیب‌پذیر، ضمن ایجاد ردیف‌های مالیاتی جدید، تجارت بین‌الملل را با حمایت همه جانبه از بخش غیردولتی توسعه دهد. همچنین، پایدارسازی چرخه‌ی تامین مالی و طراحی سازوکارهایی برای جلوگیری از فرار مالیاتی به‌خصوص در مشاغل پردرآمد می‌تواند در این راستا مثمرثمر واقع شود.

the impact of the covid-19 pandemic on the tax revenues of west azerbaijan province

background and aim: as a result of the covid-19 pandemic, the global and iranian economies have been affected in various ways. the tax sector seems to have reacted relatively quickly to this pandemic. this study examined the impact of the covid-19 pandemic on tax revenues in west azerbaijan province.materials and methods: this descriptive-analytic and cross-sectional study was conducted in the second half of 2021. primary data for 17 cities of west azerbaijan province were provided by the general administration of tax affairs of this province in the form of 9 variables in excel format. the data were related to 2019 (before the covid-19 pandemic) and 2020 (after the covid-19 pandemic). the data were analyzed by spss using descriptive statistics (frequency, percentage, median, interquartile range) and analytical statistics (wilcoxon signed rank test) at a 5% significance level.results: based on the descriptive results, the covid-19 pandemic caused an increase in the tax revenues of west azerbaijan province in the fields of government employees’ salary tax, stock transfer tax, inheritance tax and stamp duty tax and a decrease in these revenues in the areas of private employee’s salary tax, income tax on legal entities, business income tax, property transfer tax and value-added tax. based on the analytical results, the impact of this pandemic on the private employee’s salary tax (p=0.003), income tax on legal entities (p=0.019), business income tax (p=0.013), property transfer tax (p=0.015) and value-added tax (p=0.001) was found to be negative and significant. furthermore, the effect on stock transfer tax (p=0.030) and inheritance tax (p=0.001) was positive and significant. on the other hand, the impact of this pandemic on government employees’ salary tax (p=0.287) and stamp duty tax (p=0.356) was not statistically significant.conclusion: the covid-19 pandemic hurt most of the tax revenue sectors. to compensate for the decreased income in vulnerable sectors, the government must develop international trade with comprehensive support from the non-governmental sector while creating new tax lines. also, stabilizing the financing cycle and designing mechanisms to prevent tax evasion, especially in high-paying jobs, can be fruitful.