تاثیر پاندمی Covid-19 بر گردشگری پزشکی در ایران: یک تحلیل سری زمانی

زمینه و هدف: گردشگری پزشکی به معنی سفر با هدف دریافت خدمات بهداشتی درمانی در خارج از کشور است. بحران کووید-19 بر طیف گسترده‌ای از کسب و کارهای مرتبط با صنعت گردشگری از جمله گردشگری پزشکی تاثیر گذاشت و باعث کاهش عرضه و تقاضای خدمات سلامت در این بازار شد. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر پاندمی کرونا بر گردشگری پزشکی در ایران انجام شد. روش بررسی: این پژوهش مقطعی در سال 1400 در ایران انجام شد. داده‌های مورد استفاده در این پژوهش از سامانه آواب وزارت بهداشت در بازه زمانی سال‌های 97 تا شش ماه اول 1400 استخراج گردید که شامل داده‌های مربوط به تعداد، مبدا و مقصد گردشگر پزشکی، نوع خدمات مورد استفاده، درآمد سرانه به ازای هر گردشگر پزشکی و درآمد ماهانه‌ی حاصل از گردشگری پزشکی در دو دوره زمانی قبل و بعد از شیوع پاندمی کووید-19 بود. برای تحلیل داده‌ها از آزمون‌های تی گروه‌های مستقل و رگرسیون سری زمانی منقطع در نرم‌افزارهای spss و 10 eviews استفاده شد. یافته‌ها: شیوع کووید-19 باعث کاهش 42 درصدی در میانگین ماهانه‌ی تعداد گردشگر پزشکی، کاهش 45 درصدی در درآمد ماهانه‌ی حاصل از گردشگری پزشکی و 10 درصد کاهش در درآمد سرانه به ‌ازای هر گردشگر شده است(0/05>p). ورود گردشگر پزشکی از جمهوری آذربایجان، بحرین، عراق و عمان بیش از 80 درصد کاهش داشت و بیشترین کاهش تعداد گردشگر نیز مربوط به شهرهای اهواز، ارومیه، تبریز و شیراز بوده است. در همه‌ی گروه‌های تشخیصی به‌جز زنان و زایمان، کاهش تعداد گردشگر پزشکی بین 50 تا 70 درصدی اتفاق افتاده است. روند کاهشی شاخص‌های گردشگری پزشکی در سال دوم پاندمی کووید-19 متوقف شده و به‌صورت روند ثابت ادامه یافته است. نتیجه‌گیری: بحران کووید-19 بر تعداد گردشگران پزشکی و درآمد حاصل از آن در ایران تاثیر منفی داشته است. موفقیت نسبی در مهار کرونا می‌تواند به بازگشت به وضعیت پیش از پاندمی کمک کند که نیازمند سیاست‌ها و اقدامات حمایتی و اجرایی مناسب از سوی دولت و بازیگران این صنعت همچون سیاست‌های تسهیل ورود بیماران، اقدامات بازاریابی، برندسازی و ایجاد تصویر مثبت در نزد مشتریان بالقوه، استفاده از امکانات تله‌مدیسین برای انجام مشاوره‌ها و پیگیری و ... است.

the impact of the covid-19 pandemic on medical tourism in iran: an interrupted time series analysis

background and aim: medical tourism refers to travel for receiving health services abroad. the covid-19 crisis affected a wide range of tourism-related businesses, including medical tourism, and caused a decrease in the supply and demand of health services in this market. this study aimed to investigate the impact of the covid-19 pandemic on medical tourism in iran.  materials and methods: this cross-sectional study was conducted in iran in 2021. the data used in this study were extracted from the information system of the ministry of health from 2018 to 2021, which includes the number, origin, and destination of medical tourists, per capita revenue, and monthly revenue two years before and one and a half years after the covid-19 pandemic. for data analysis, t-tests of independent groups and interrupted time series regression were used in spss and eviews 10 software.results: the covid-19 pandemic has caused a 42% decrease in the average monthly number of medical tourists, a 45% decrease in the monthly revenue, and a 10% decrease in the per capita income per tourist (p<0.05).  the arrival of medical tourists from the republic of azerbaijan, bahrain, iraq, and oman has decreased by more than 80%, and the largest decrease in the number of tourists has been related to ahvaz, urmia, tabriz, and shiraz. in all diagnostic groups except obstetrics and gynecology, there has been a decrease between 50 to 70% the declining trend of medical tourism indicators was stopped in the second year of the covid-19 pandemic and has continued as a constant trend.conclusion: the covid-19 crisis has hurt the number of international patients and their revenue in iran. relative success in controlling covid-19 can return to a pre-pandemic situation that requires appropriate policies and administrative measures by government and industry players, such as policies to facilitate patient entry, marketing measures, branding and creating a positive image of the country to potential clients, use of telemedicine facilities for consultations and follow-up, etc.