طراحی و ارزیابی برنامه کاربردی مبتنی بر موبایل برای کنترل اضافه وزن با رویکرد درمان شناختی رفتاری

زمینه و هدف: براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی، اضافه وزن و بیماری‌های مزمن و روحی-روانی ناشی از آن، به مرز هشداردهنده‌ای در جهان رسیده است. امروزه درمان شناختی رفتاری به عنوان یک روش خاص در خصوص کنترل اضافه‌وزن به مخاطبان می‌آموزد که چگونه الگوهای رفتاری نامناسب و افکار مخرب همراه با پریشانی را که بر رفتار و احساسات آن‌ها تاثیر منفی می‌گذارند، شناسایی کرده و تغییر دهند. هدف از اجرای این پژوهش، ارایه یک برنامه کاربردی مبتنی بر موبایل برای کنترل اضافه وزن با رویکرد درمان شناختی رفتاری است. روش بررسی: این پژوهش از نوع کاربردی-توسعه‌ای است. در مرحله‌ی اول با بررسی برنامه‌های کاربردی در دسترس مبتنی بر موبایل و مرتبط با کنترل وزن و همچنین پروتکل درمان شناختی beck برای کاهش وزن، قابلیت‌های برنامه کاربردی شناسایی و سپس بر اساس نظرسنجی از متخصصان، این قابلیت‌ها تعیین گردید. پس از آن، رابط کاربری برنامه کاربردی طراحی و کدنویسی لازم برای استفاده از آن انجام شد. سپس پایگاه داده به‌وسیله‌ی نرم‌افزار mysql و برنامه کاربردی به‌وسیله‌ی نرم‌افزار فلاتر و زبان برنامه‌نویسی دارت ایجاد و cbtdiet نامیده شد. در انتها نیز کاربردپذیری برنامه کاربردی توسط کاربران با استفاده از پرسش‌نامه‌ی استاندارد quis ارزیابی گردید. یافته‌ها: براساس معیارهای ورود و خروج، از بین 247 اپلیکیشن شناسایی شده، قابلیت‌های 17 اپلیکیشن بررسی شد. در نهایت با توجه به نظر متخصصان 21 قابلیت از جمله قابلیت ارسال پیام‌های انگیزشی به مخاطب و قابلیت پاداش‌دهی برای دستیابی به کاهش وزن یک کیلوگرم در هفته برای طراحی برنامه کاربردی مدنظر قرار گرفت. برنامه کاربردی طراحی شده در این پژوهش، از دیدگاه کاربران با میانگین 1/1±7/99 از 10 در سطح خوب قرار گرفت و توانست میزان قابل قبولی از رضایت‌مندی را در مرحله‌ی ارزیابی کسب نماید. بخش قابلیت‌های کلی نرم‌افزار، بالاترین میانگین(8/12) و بخش صفحه نمایش، پایین‌ترین میانگین نمره(7/89) را در بین تمامی بخش‌ها کسب نمود. نتیجه‌گیری: بر مبنای قابلیت‌های تعیین شده، برنامه کاربردی مبتنی بر موبایل برای کنترل اضافه وزن با رویکرد درمان شناختی رفتاری طراحی و ایجاد شد که می‌تواند با اصلاح سبک زندگی و تغییر افکار مخرب در کنترل اضافه وزن موثر باشد.

design and evaluation of mobile application to control overweight with cognitive behavioral therapy approach

background and aim: according to the report of the world health organization, overweight and chronic and psychological diseases caused by it have reached an alarming level in the world. today, cognitive behavioral therapy as a specific method for controlling overweight teaches the audience how to identify and change inappropriate behavior patterns and destructive thoughts with distress that negatively affect their behavior and emotions. the purpose of this research was to provide a mobile-based application for overweight control with a cognitive-behavioral therapy approach.materials and methods: this research was of applied-developmental type. in the first stage, by examining the available applications based on mobile and related to weight control and also beck cognitive therapy protocol for weight loss, the capabilities of the application were identified and then based on a survey of experts, these capabilities were determined. afterwards, the user interface of the application was designed and the necessary coding was done to use it. the database was then created using mysql software and the application program was created using flutter software and dart programming language and was named cbtdiet. finally, the usability of the application was evaluated by users using a standard quis questionnaire.results: based on the entry and exit criteria, among the 247 identified applications, the capabilities of 17 applications were examined. finally, according to the opinion of the experts, 21 capabilities, including the ability to send motivational messages to the audience and the ability to reward to achieve weight loss of one kilogram per week, were considered for the design of the application program. the application designed in this research was at a good level from the users’ point of view with an average of 7.99±1.1 and was able to obtain an acceptable level of satisfaction in the evaluation stage. the software’s overall capabilities section got the highest average score (8.12) and the screen section got the lowest average score (7.89) among all sections.conclusion: based on the determined capabilities, a mobile-based application for controlling overweight was designed and created with a cognitive behavioral therapy approach, and it can be effective in overweight control by modifying lifestyle and changing destructive thoughts.