توسعه‌یافتگی استان‌های کشور ایران از نظر شاخص‌های بهداشتی و درمانی با استفاده از روش‌های مرکزیت وزنی و تاکسونومی عددی

زمینه و هدف: بخش بهداشت و درمان نقش بسزایی در توسعه یافتگی جوامع از طریق تامین سلامت افراد هر جامعه دارد و می‌تواند اثرات اجتماعی و اقتصادی زیادی بر زندگی افراد جامعه داشته باشد. هدف این مطالعه، تعیین توسعه‌یافتگی استان‌های کشور براساس امکانات بهداشتی درمانی و میزان دسترسی به این امکانات است، تا بتوان براساس آن به یافتن راهکارهایی برای کاهش اختلاف بین نقاط مختلف کشور دست پیدا نمود.روش بررسی: این مطالعه از نوع کاربردی و با ماهیت توصیفی تحلیلی انجام شده است. در این پژوهش 31 استان کشور از نظر 10 شاخص مورد بررسی قرار گرفته‌اند. داده‌ها و اطلاعات این پژوهش از سالنامه آماری کشور استخراج و با استفاده از نرم‌افزار excel با روش شاخص مرکزیت وزنی رتبه بندی شده است. سپس با استفاده از تکنیک تاکسونومی به تعیین درجه‌ی توسعه‌ یافتگی استان‌ها پرداخته شده است. یافته‌ها: یافته های پژوهش نشان‌دهنده‌ی آن است که استان خراسان جنوبی با شاخص مرکزیت 45,692، استان یزد با شاخص مرکزیت 43,933 و استان ایلام با شاخص مرکزیت 40,668 در رتبه های اول تا سوم قرار دارند. استان آذربایجان شرقی با شاخص مرکزیت 27,375، استان قم با شاخص مرکزیت 25,417 و استان هرمزگان با شاخص مرکزیت 24,286 به‌ترتیب سه رتبه‌ی آخر را به خود اختصاص دادند. درجه‌ی توسعه‌یافتگی استان‌ها بین 0/507 تا 0/98 قرار دارند که از لحاظ توسعه‌یافتگی استان یزد در رتبه یک و استان هرمزگان در رتبه آخر قرار دارد. نتیجه‌گیری: یافته‌ها نشان می‌دهد که شکاف عمیقی بین استان‌ها از لحاظ توسعه‌یافتگی و دسترسی به شاخص‌های بهداشتی درمانی وجود دارد و در نتیجه نیازمند توجه و سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های لازم جهت کاهش این شکاف و اختلاف خواهد بود.

development of iranian provinces in terms of health indicators using weighted centrality and numerical taxonomy methods

background and aim: the healthcare sector plays an important role in the development of communities by ensuring the health of individuals in each community and can have many social and economic effects on the lives of individuals in the community. the purpose of this study was to determine the development of the country rsquo;s provinces based on health facilities and the level of access to these facilities, to find solutions to reduce differences between different parts of the country.materials and methods: this study was an applied study with a descriptiveanalytical approach. in this study, 31 provinces of the country have been studied in terms of 10 indicators. data and information of this study were extracted from the national statistical yearbook and ranked using centerweighted index method by using excel software. then, using taxonomy method, the degree of development of the provinces has been determined. results: the results of the study show that south khorasan province with a centrality index of 45,692 is in the first place, yazd province with a centrality index of 43,933 is in the second place and ilam province with a centrality index of 40,668 is in the third place. east azerbaijan province with a centrality index of 27,375 is ranked 29th, qom province with a centrality index of 25,417 is ranked 30th and hormozgan province with a centrality index of 24,286 is ranked 31st. the degree of development of the provinces is between 0.507 to 0.98, which in terms of development of yazd province is in the first rank and hormozgan province is in the last rank.conclusion: the results show that there is a deep gap between the provinces in terms of development and access to health indicators; therefore, it needs more attention and adopt the necessary policies and plans to reduce this gap.