پیش‌بینی عرضه و تقاضای پزشکان شاغل در دانشگاههای علوم پزشکی ایران

زمینه و هدف: پزشکان به‌عنوان منابع و سرمایه‌های انسانی یکی از اجزای اصلی ارایه خدمات سلامت هستند. عدم تعادل عرضه و تقاضای آن‌ها به‌طور مستقیم بر وضعیت سلامت و اقتصاد جامعه تاثیرگذار است؛ بنابراین هدف این مطالعه، برآورد و پیش‌بینی عرضه و تقاضای پزشکان شاغل در دانشگاه های علوم پزشکی ایران است.روش بررسی: مطالعه ی توصیفی-تحلیلی و کاربردی حاضر در سطح ملی برای ایران و در سال‌های 96-1370 انجام شد. جامعه آماری، پزشکان شاغل در دانشگاه های علوم پزشکی ایران بود. برای برآورد و پیش‌بینی عرضه پزشک از روش آریما و برای تقاضای پزشک از روش‌ اقتصادسنجی تصحیح خطای برداری استفاده شد. داده‌ها از نوع سری زمانی سالانه بودند که از سالنامه‌های آماری مرکز آمار ایران و پایگاه داده‌ای بانک جهانی استخراج شدند. برای تخمین مدل‌ها از نرم‌افزار eviews 10 استفاده شد.یافته‌ها: نتایج نشان داد که تقاضای پزشک در ایران متاثر از تولید ناخالص داخلی، ساختار سنی و تعداد تخت‌های بیمارستانی است و با توجه به نتایج پیش‌بینی عرضه و تقاضای پزشک در سال‌های 1410-1397 با کمبود پزشک مواجه خواهیم بود.نتیجه‌گیری: در سال‌های آینده، ایران با کمبود پزشک روبرو خواهد شد. لذا پیشنهاد می‌شود که سیاست‌های ترکیبی جهت افزایش ظرفیت پذیرش پزشک در دانشگاه‌های پزشکی و افزایش مشوق‌های قوی برای حفظ پزشکان و جلوگیری از مهاجرت آن‌ها اتخاذ شود.

Forecasting of Physicians Supply and Demand in Medical Sciences Universities of Iran

Background Aim: Physicians as human capital and resources are one of the main components of health production. The imbalance of physician supply and demand affects the health and economics. Therefore, this study aimed to estimate and forecast the supply and demand of physician working in Iranian medical universities.Materials and Methods: This a descriptiveanalytical and applied study was conducted at national level for Iran during 19912017. The statistical population was physicians working in Iranian medical universities. ARIMA method was used to estimate and forecast physician supply and Vector Error Correction Models was used for physician demand. The data is annual time series that was extracted from the statistical yearbooks of the Statistical Center of Iran and the World Bank database. Eviews 10 software was used to estimate the models.Results: The results showed that physician demand in Iran was affected by Gross Domestic Product, age structure and hospital beds, and according to the forecast of supply and demand of physicians, we will be faced to the physician shortage in the years 20182030.Conclusion: In the coming years, Iran is facing with physician shortage. Therefore, it is recommended to adopt policies to increase physician capacity in medical universities and to increase strong incentives to retain physicians and prevent their migration.