تاثیر عوامل اقتصادی-اجتماعی بر مخارج سلامت خانوار: روش دو مرحله ای هکمن

زمینه و هدف: با توجه به سهم بالای پرداخت از جیب، جهت تامین مخارج سلامت و لزوم مدیریت مخارج سلامت خانوار، مطالعه ی حاضر باهدف بررسی عوامل اقتصادی-اجتماعی موثر بر مخارج سلامت در خانوار شهری استان های ایران صورت گرفت.روش بررسی: مطالعه ی حاضر توصیفی-تحلیلی و از حیث هدف کاربردی است که به صورت مقطعی با رویکرد اقتصاد خرد در سطح ملی انجام شد. حجم نمونه، شامل 18809 خانواری شهری استان های ایران در سال 1395 بود که به روش نمونه گیری سه مرحله ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسش نامه ی هزینه درامد خانوار بود که توسط مرکز آمار ایران تهیه و تکمیل گردید. نتایج در نرم افزار 14stata و با روش هکمن دومرحله ای برآورد گردید.یافته ها: نتایج نشان داد که عوامل اقتصادی اجتماعی نظیر افزایش درآمد و مخارج بیمه، داشتن بیمه، تعداد افراد شاغل، باسواد بودن سرپرست، افزایش مخارج سرانه دخانیات و آموزش منجر به افزایش مخارج سلامت خانوار شده اند. خانوار با سرپرستی مادر، مخارج سلامت کمتری نسبت به سایر خانوار داشت و سن سرپرست، بعد خانوار و وجود افراد سالمند در خانوار منجر به افزایش مخارج سلامت خانوار شد.نتیجه گیری: عوامل اقتصادیاجتماعی خانوار نه تنها بر تصمیم به ورود به بازار سلامت، بلکه بر میزان خرید کالاها و خدمات سلامت و نابرابری در بخش سلامت نیز تاثیر داشتند؛ بنابراین سیاست ها و تمهیداتی برای بهبود وضعیت اقتصادیاجتماعی در راستای کاهش نابرابری در بخش سلامت ضروری است؛ که این مهم از طریق ایجاد اشتغال، افزایش درآمد، سرمایه گذاری در آموزش و افزایش پوشش های بیمه ای محقق می گردد.

The Effect of Socioeconomic Factors on Household Health Expenditures: Heckman Two-Step Method

Background and Aim: Due to the high level of outofpocket payments for health expenditures and the importance of household health expenditure management, this study aimed to investigate socioeconomic factors affecting Iranian urban households rsquo; health expenditures.Materials and Methods: This descriptiveanalytic and applied study was conducted crosssectionally at national level with microeconomic approach. The sample included 18809 urban households living in Iran's provinces in 2016; they were selected by threestage sampling method. Data were collected by the household incomeexpenditure questionnaire of Statistical Center of Iran (SCI). The results were evaluated in Stata 14 software using Heckman twostep method.Results: The results showed that socioeconomic factors such as increasing of income and insurance expenditures, having insurance, number of employed people, head's literacy, increasing of per capita expenditures of tobacco and education led to an increase in household health expenditures. Motherheaded households had lower health expenditures than others; and head of household rsquo;s age, household size, and the presence of elderly persons led to an increase in household health expenditures.Conclusion: Household socioeconomic factors not only affected the decision to enter health market but also influenced the purchase of goods and health services and inequality in health sector. Therefore, certain policies are essential to improve the socioeconomic status towards reducing inequality in health sector; such a thing can be achieved through employment creation, growth of income, investment in education, and increase of insurance coverage.