تحولات مفهومی و مصداقی اصطلاح سلطان

سلطان، واژه ای است که از قرن چهارم هجری در ادبیات سیاسی جهان اسلام رواج بسیار یافته و بیشتر، بهمعنای شخص حاکم و گاه، سلطنت بوده است. اصطلاح سلطان تا قرن چهارم، تحولات مفهومی و مصداقی بسیاری پیدا کرد و پس از سقوط خلافت و ضعف دولت های مستقل و نیمه مستقل اسلامی در شرق، دلالت های علمی و عرفانی نیز یافت. در این پژوهش، با استفاده از روش تحلیلی توصیفی، فرایند تحولات مفهومی و مصداقی سلطان در دلالت های قرآنی، حدیثی، سیاسی، علمی، و حتی عرفانی بررسی می گردد. بررسی نمونه های گوناگون تاریخی در پژوهش حاضر نشان می دهد که بنیادی ترین دلالت سلطان، سیاسی است که در دیگر دلالت های این اصطلاح، به نوعی تکرار شده است.

Conceptual /Applicable Changes of Sultan

Sultan is a Concept which was in Circulation in Political Literature of Islamic World from 4th A.H onwards; The Term almost referred to Governor and Occasionally Government (Sultanate). However, until 4th Century, It endured a lot of Conceptual/ Applicable Evolutions.  After Abbasid Caliphate Fall and Weakness of Dependent and Independent Dynasties, Sultan endured Scholarly and Mystical Implications too. In this Study, through Analytical Descriptive Method, we will review the process of conceptual applicable changes of Sultan with a special reference to its Hadith and Quranic implications and Political, Scholarly and even Mystical ones. Historical facts show that political implication is the most fundamental implications which repeated in other implications of the term Sultan.