تبیین موقعیت تجاری بغداد در دورۀ اول خلافت عباسی (132-232 ق)

با ظهور حاکمیت عباسیان در بین النهرین و بنای بغداد به عنوان دارالخلافه، اهمیت سیاسی و اقتصادی آن منطقه به طور محسوسی رشد یافت. این شهر از اواسط سدۀ دوم ق به یکی از مراکز عمدۀ تحولات اقتصادی جهان اسلام تبدیل شد و با توجه به موقعیت جغرافیایی خاص (مرز اتصال بین دو جهان شرق و غرب) جایگاه ممتازی در عرصۀ تجارت و بازرگانی کسب کرد. سوال اصلی پژوهش این است که چه دلایل و زمینه هایی سبب گسترش و رشد تجارت بغداد در دورۀ اول خلافت عباسی شد؟ این تحقیق به روش تاریخی، در تحلیل و تبیین چگونگی برآمدن بغداد به‌عنوان یکی از کانون های مهم تجارت در این دوره می‌پردازد. یافته‌های پژوهش حاکی است که نقش موقعیت جغرافیایی و سیاسی بغداد و عبور راه‌های تجاری (خشکی و دریایی) شرق و غرب جهان اسلام از بین‌النهرین با مرکزیت آن و ایجاد امنیت و تاسیسات رفاهی سبب رشد و شکوفایی تجاری آن شهر شد. با توجه به کارکرد تجاری بازرگانی بغداد، این شهر نقش مهمی در گسترۀ تمدن دورۀ اسلامی در عرصه‌های کشاورزی، صنعت، آموزش و علوم ایفا کرد.

The Trade in Baghdad During the First Period of the Abbasid Caliphate (749-848 AD.)

Baghdad flourished during the Abbasid period as the center of the Islamic caliphate in political and economic aspects. In the eighth century AD., this city was the center of trade in Islamic civilization due to its geographical privileges. This research seeks the reasons and grounds for this economic flourishment in the first period of the Abbasid caliphate. The findings indicate that Baghdad’s geographical and political situation was the reason for this growth. Baghdad was at the intersection of business roads and seaways between the east and west of the Islamic civilization; the city also had security and facilities. This commercial function of Baghdad plays a crucial role in the Islamic civilization’s development in agriculture, industry, education, and science.