تاریخ اجتماعی کفش و حرفه کفاشی در جهان سنتی اسلام

پوشیدن کفش (=پای‌افزار) برای محافظت پا و سهولت در حرکت،  از ایام کهن در ایران و بین‌النهرین و تمدن‌های پیرامون، عمدتا در میان جوامع شهرنشین رایج بوده و حرفه کفاشی هم جزو یکی از مشاغل اصلی و پررونق شمرده می شده است. در این مقاله با بررسی طیف وسیعی از منابع تاریخی، ادبی و اجتماعی، انواع کفش‌ها و نیز الگوی شغل کفاشی در ساختار و بافتار جهان سنتی اسلامی با رهیافت توصیف غلیظ (توصیف پرجزئیات)[1]، بازجسته و استخراج شده است. استخراج الگوی عمومی شغل کفاشی با پژوهش ابعاد پدیداری کفش و کفاشی از جمله تنوع واژگان، ابزارها و ادوات کار، فضای حرفه‌ای (کارگاه کفاشی)، اخلاق حرفه‌ای، نظارت و احتساب کفاشان و درآمدهای اصلی و فرعی و پایگاه شغلی و جایگاه اجتماعی آنها صورت گرفته است. بر خلاف تصور، کفاشان با وجود تنوع در تولیدات و نیاز همة گروه‌های جامعه به محصولاتشان، جزو اصناف پردرآمد نبوده‌اند و اعضای این صنف را در جهان اسلام اغلب گروه‌های فرودست‌تر اجتماعی تشکیل می‌داده‌اند. [1]. thick description

The social history of shoes and shoe-making in the traditional Islamicate world

Wearing footwear to protect the feet from injuries and facilitate moving around has been a common practice for a long time in Persia, Mesopotamia, and the surrounding civilizations, not least in the urban centers. The profession of shoemaking is, therefore, deemed an important and profitable one. The study presents various types of footwear and how the domain worked in the structure of the traditional Islamicate world by examining a wide range of historical, literary, and social sources. To this end, Clifford Geertz’s approach, Thick Description, is used. The modus operandi of the profession is explored via unraveling the material elements in shoes and shoemaking. The elements include a diversity of the jargon used in the profession, the tools, the workplace, professional ethics, the monitoring of the craftsmen and their major and minor incomes, and the vocational and social position they enjoyed. Contrary to the current belief, this craft was not lucrative despite the diversity and high demand for the products. Accordingly, the craftsmen mostly belonged to the lower strata of Muslim societies.