درآمدی بر تقسیم بندی موضوعی نسخه های‌خطیِ‌ تصویرسازی شده در تمدن ایرانی

پژوهش درتاریخ نقاشی ایرانی، به اطلاعات دربارۀ نسخه های خطی مصور نیاز دارد تا از این طریق و با فراهم آوردن شواهد کافی، تحولات تاریخ این هنر روشن تر شود. از این رو، نگارنده با مراجعه به اطلاعات مربوط به نسخه های خطی موجود در کتابخانه های ایران (به طور خاص در فهرستگان نسخه های خطی ایران)، کوشید تا فراوانی موضوعی آثار مزّین به نقاشی را بیابد و از طرفی به این پرسش پاسخ دهد که  موضوع کدام متون (منثور یا منظوم) بیش از همه برای افزودن انواع تصاویر و طراحی ها انتخاب شده است. از این رو با احصای نسخه های تصویر دار و بر اساس آمار حاصله و با رویکرد کمّی ، مشخص شد از نظر فراوانی نسخه های مصور، موضوع ادبیات با فاصلۀ بسیار از سایر موضوعات قرار دارد و رده های بعد، از آن مرقعات هنری (نقاشی)، تاریخ، سفرنامه و جغرافیایی است. این آثار با انواع تصاویر، از جمله نقاشی، نقشه، رسم و طرح ودیگر آرایه های تصویری تزیین شده اند. این پژوهش مبنایی برای تدوین موضوع تصاویر هر نسخۀ مصور خواهد بود .

An Introduction to the Subject Classification of Persian Illustrated Manuscript

A survey on the history of Iranian painting should include the information about remaining illustrated manuscripts, which provides sufficient evidence to clarify how the history of painting evolved. This paper is based on the codicological information about the manuscripts preserved in Iran; it aims to determine the thematic frequency of the works decorated with paintings; it also tries to answer which kind of texts (prose or poetic) were the most appealing to painters and illustrators. Therefore, relying on a quantitative methodology, it was found that literature illustrated manuscripts are in the first place and are far from other subjects, and the following subjects are: artistic albums, history, travelogue, and geography. These works are decorated with various decorations such as paintings, drawings, maps, designs, and other patterns. This research could be a basis for organizing the subjects of the images in illustrated manuscripts.