تحلیل جامعه‌شناختی آداب خِلعت و جامه‌بخشی در دوره خلافت فاطمی

دوران خلافت شیعی فاطمی (297 – 567ق) در شمال آفریقا، شام و حجاز با گسترش و شکوفایی آداب خلعت بخشی در سده های سوم تا پنجم در سرزمین های اسلامی همزمان بود. جایگاه مهم صنعت نساجی در اقتصاد مصر، زمینه این شکوفایی را فراهم آورد و عنصری برای تحکیم قدرت سیاسی و نمایش شوکت دربار بود. مسئله اصلی این پژوهش چگونگی ارتباط آداب خلعت با طبقات گوناگون جامعه در دوره خلافت فاطمی است. روش پژوهش توصیفی تحلیلی و بر پایه تحقیقات نظری برای نگارش پژوهش و مطالعه اسنادی برای گردآوری داده ها استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که فاطمیان برای تقویت رابطه خود با طبقات گوناگون جامعه از خلعت بهره می بردند که ریشه در باورهای آنها داشت. خلعت و جامه های فاطمی برای انتصابات، به عنوان عیدی در اعیاد، جشن ها و مراسم آیینی و تشویق اقشار گوناگون اهدا می شد و بسته به تفاوت طبقاتی، حاوی ویژگی های گوناگون بود و نشانه ای از منزلت اجتماعی طبقات و گروه های مردم در دورۀ فاطمی محسوب می شد و تحولات اجتماعی آن دوره را بازتاب می‌ داد.

A Sociological Analysis of the Robes of Honor Bestowment During the Fatimid Era

The Fatimid era (909–1171 AD) was the flourishing period of the granting robe of honors tradition from 10th to 12th Century AD. The Egyptian textile industry allowed the Fatimids to grant the robes of honor for consolidating their political power by showing their glorious court. This study is a Sociological analysis of the relationship between social classes and the robes of honor. The study is based on a descriptiveanalytical approach in the framework for theorizing and analyzing the data. The Fatimids had an ideology on the robes of honor that helped them strengthen their relationship with the various social classes. The Fatimid granted them on various occasions: the appointment of officials, ceremonies, and awards, which had different characteristics depending on the social class. A robe of honor was a sign of social status; hence, it could reflect the social situation in the Fatimid era.