عطرشناسی در سنت داروشناسی دورۀ اسلامی از سدۀ سوم تا نهم قمری

در بیشتر آثار داروشناسی دورۀ اسلامی، به مواد خوشبوی و از جمله آنچه در متون دورۀ اسلامی عطر انگاشته می‌شد، توجه شده است. در این آثار ضمن برشمردن ویژگی‌های دارویی هر عطر، اجناس مختلف آن و مناطقی که هر جنس در آنجا به دست می‌آید معرفی شده است. توجه برخی داروشناسان به این موضوع گاه تا بدانجا بوده که حاصل کار از لحاظ جزئیات و تفصیل حتی از بیشتر عطرنامه‌ها نیز پیشی گرفته است. مقایسۀ گزارش‌های گاه بسیار مفصل دربارۀ اجناس 4 عطر اصلی عنبر، عود، کافور و مشک، مشهور به «اصول»، در آثار داروشناسی و یافتن ارتباط میان آن‌ها و عطرنامه‌ها، و نیز شناخت ارتباط محتوایی میان آثار داروشناسی با یکدیگر در این موضوع می‌تواند در ترسیم چشم‌اندازی روشن برای سنت عطرشناسی دورۀ اسلامی به‌کار آید. چشم‌اندازی که تاکنون به دلیل نبود جستارهای تطبیقی در این باره فراهم نشده است. البته بی‌توجهی شماری از داروشناسان در یادکرد منابع، موجب شده است که در بسیاری موارد، شناخت این ارتباط‌ها جز با مقایسۀ محتوایی و متنی میسر نگردد.

Perfumery in the Pharmacological Tradition of the Medieval Islam

Most of the pharmacological works of the Islamic era have mentioned aromatic substances especially those that are considered as perfumes in the medieval Islamic texts. These works listed the medical properties of each aromatic substance, their various types, and their origins. These descriptions include more details than most of the independent perfumery monographs. Comparing the information about the principal aromatics (Musk, Ambergris, Aloeswood, and Camphor) in the pharmacological works and the perfumery monographs, considering the textual relation between them, can shed a light on the medieval Islamic perfumery tradition, while there is a lack of knowledge on the issue regarding the absence of comparative studies. On the other hand, the references of the pharmacological works are not mentioned, and it makes the comparative studies complicated.