ایران‌‌دوستی و شیعه‌گرایی قاضی‌زادۀ اردبیلی در تاریخنگاری عصر سلطان سلیم اول عثمانی (حک: 918-926ق)

غزوات سلطان سلیم‌خان، نوشتۀ قاضی‌زادۀ اردبیلی، کتابی است در باب حملۀ سلطان سلیم اول عثمانی به مصر و شام و سرنگونی حکومت ممالیک (حک: 648-923ق) که ضمن اطلاعات مفید و منحصر تاریخی، ابعاد شخصیتی مولف را نیز تا حدی بازتاب داده است. از این اثر که به نام یکی از شیعه ستیزترین و ضد ایرانی‌ترین سلاطین عثمانی نگاشته شده است، تنها یک نسخه در کتابخانۀ حاجی سلیم آغای استانبول نگهداری می‌شود. مولف که در جنگ چالدران به اسارت سپاه عثمانی در آمد، در ثبت و ضبط اخبار و اطلاعات، گرایش‌های ملی و مذهبی خود را به شکل غیر صریح نشان داده است. در این پژوهش، با مطالعۀ اثر و احوال مولف، به بررسی رویکرد ایران‌دوستی و شیعی مولف در فضای فکری و عقیدتی قرن 10ق در قلمرو عثمانی پرداخته شده و بازتاب این گرایش‌ها در چگونگی ضبط اخبار و گزارش‌های مربوط به ایران و جغرافیای آن، شخصیت‌های ایرانی معاصر مولف، اخبار صفویان، احادیث و اشعار مربوط به امام علی(ع) و سایر نشانه‌های مربوط به تشیع، شناسایی و بررسی شده است.

IrIranianism and Shiism of Ḳāḍīzade Ardebīlī in the Ottoman historiography During the I Salim (1512 1520 AD)

Ghazavāti sultān salīm khān of Ḳāḍīzade Ardebīlī/ Ghazizade Ardebili is a historical book on the Ottoman invasion of Egypt and Shām and the collaps of the Mamalik (1517 AD). In addition to valuable and reliable information on religious and historiographical aspects, the book reflects its author’s character. The Unique manuscript of this book is located in the Haci Selim Ağa Library in Istanbul. The author who became captive in the battle of chalduran, has implicitly included his national and religious tendencies in his book. This study investigates Ardebīlī’s Iranian and Shiite tendencies in the Ottoman Empire during the 16th century. These tendencies could be identified in the reports related to Iran and its geography, his comments on contemporary Iranian writers, reports on Shia Safavids, and other Shiite symbols in the book.