سهم زبان اردو در همگرایی مسلمانان شبه قاره هند پیش از تجزیه

تا چندین سده پس از ورود مسلمانان به شبه قاره هند، زبان‌های عربی و فارسی به‌ترتیب زبان دینی و دیوانسالاری مسلمانان بودند. البته نفوذ و گسترش زبان فارسی در این سرزمین در دوره اسلامی، با هیچ زبان دیگری قابل مقایسه نیست.  با این‌حال این زبان‌ها با زبان‌های محلی و عمومی رایج در مناطق مختلف هند نیز در ارتباط بودند و میان آنها داد و ستد و وام‌گیری وجود داشت. برخی از زبان‌های محلی عناصری از زبان‌های فارسی و عربی و گاه ترکی از جمله رسم‌الخط عربی را پذیرفتند. نتیجه این تعاملات در کنار شرایط اجتماعی و سیاسی و زبانی دیگر، موجب پدیدار شدن زبانی تازه در هند شد که بعدها اردو نام گرفت. به موازات ضعف زبان فارسی در هند در قرن دوازدهم و سیزدهم به‌ویژه پس از قیام سراسری 1857، زبان اردو به‌تدریج قدرت و قوت گرفت و به زبان دینی، مذهبی و علمی و اجتماعی مسلمانان و نماد مسلمانی تبدیل و زبان نخست بسیاری از ادیبان و فعالان دینی و سیاسی چون سرسید احمدخان، ظفرعلی‌خان، ابوالکلام آزاد، محمد علی جناح و اقبال لاهوری شد و در نهایت جایگزین زبان فارسی گردید. این مقاله، با مطالعه تاریخچه مختصر شکل‌گیری و رونق زبان اردو در مناطق مختلف هند، نقش این زبان را در اتحاد و همگرایی مسلمانان به‌ویژه از میانه قرن نوزدهم به بعد بررسی کرده است.

The Rule of Urdu Language in Bringing Muslims Together before Dissolution of Indian Subcontinent (an Historical and Literature wise Approach)

With the arrival of Islam in the Indian subcontinent, local languages of this area borrowed elements from Persian, Arabic, Turkish and also got the Arabic script and then formed the Urdu language. Due to the Persian language which was the language of the courts of sultans of the different parts of this area such as Punjab, Deccan, and the north of India, the influence of Persian was greater than the other languages. On the other hand, plenty of Iranian Sufis, in order to preach Islam, used words of local languages in their poems. By the development of Urdu scientific, academic and translation centers helped to upgrade it purposefully. The Urdu journals that published one after another in the Indian subcontinent to cover different topics had a significant role in increasing the awareness of Muslims in their religion and to establish their shared goal of gaining freedom. Important Political and social figures such as Sir Syed Ahmed Khan, Zafar Ali Khan, Abul Kalam Azad, Muhammad Ali Jannah and Iqbal Lahori, had great efforts for the convergence of Muslims by using this language in their writings and speeches. Therefore, the Urdu language that got into the people’s political and social activities, and especially in the literature, had a great role in the separation of India and Pakistan establishment.