واکنش آل‌عثمان به استقرار نظمِ شیعی در ایران

تشکیل دولت صفویان شروعی برای استقرار نظمِ شیعی در ایران بود. استقرار نظمِ شیعی تحولی شگرف و عظیم بود که بسیاری از مناسبات تثبیت یافته و مستقر پیشین را دگرگون ساخت و مرزبندی‎های سیاسی و ایدئولوژیک در جهان اسلام را تغییر داد. نظمِ شیعی ایرانی نمی‎توانست مورد پذیرش دولت عثمانی و نظم سلطانیِ آن قرار گیرد؛ از این‌رو صفویان به عنوان پایه‎گذاران نظامِ جدید، برای عثمانیان در جایگاه دیگری و خصم قرار گرفتند. در آغاز قدرت‎یابی صفویان، دولت عثمانی نگاهی احتیاط‌آمیز به صفویان داشت، اما به تدریج و پس از چیرگی کامل صفویان بر ایران زمین، هراس بر آل‌عثمان مستولی شد و سیاست مقابله جویی با صفویان در دستور کار قرار گرفت. در دورۀ سلطان سلیم اول، سیاست مقابله‎جویی پایه‌گذاری شد و شیعه‎ستیزی و تکفیر به سیاست غالب عثمانی‌ها تبدیل گردید. در واقع، واکنش عثمانی‎ها به استقرار نظمِ شیعی در ایران عهد صفوی، در قالب سیاست تکفیر و شیعه‎ستیزی نمود یافت؛ این سیاست در گفتار سیاسی و کردار نظامی سلاطین عثمانی در قبال صفویان تبلور کامل پیدا کرد.

Ale Ottoman’s Reaction to the Establishment of Shia Order in Iran

Establishment of the government by the Safavid dynasty was the beginning of formation of Shia order in Iran. Establishment of Shia order was a great and tremendous evolution which transformed many old stabilized and established relations and led to the fundamental change of political and ideological distinctions in the Muslim world. Iranian Shia order could not be accepted by the Ottoman government and its monarchy order; therefore, Safavid as founders of the new system were placed in enemy’s position. At the beginning of Safavid power; Ottoman government regarded them cautiously; however, gradually and by the full dominance of Safavid over Iran, Ale Ottoman feared, and counteraction policy against the new Iranian government got priority. Bases of such policy were laid down during the reign of Sultan Salim I, then excommunication (Takfir) and antiShia policy became the dominant policy of Ottoman government. Indeed, reaction of Ottomans to the establishment of Shia order in Iran during Safavid era appeared in the form of excommunication and antiShiism; such policy was completely crystallized in political talks and military acts of Ottoman sultans against Safavid.