بررسی اصول پدافند غیر عامل در منظر شهر تاریخی تبریز در دوران قاجار

مهم‌ترین عامل در ایجاد رفاه مردم و احساس امنیت در فضاهای عمومی و خصوصی شهری رعایت اصول پدافند غیرعامل در طراحی‌ها است که راهکاری برای ارتقای سطح کیفیت زندگی در جوامع است و امکان ویژه‌ای را برای نجات جان افراد جامعه به هنگام بروز خطر ایجاد می‌کند و باعث بهبود عملکرد سامانه و کاهش آسیب‌پذیری و ارتقای سطح ایمنی جامعه می‌شود. با بررسی معماری سنتی تبریز و قرارگیری آن در مسیر ارتباطی جاده ابریشم، دارا بودن موقعیت ویژه اجتماعی و فرهنگی، اقتصادی و سیاسی، مشخص می گردد که شهر تبریز را جز یکی از شهرهای تهدید پذیر طی دوران قبل و بعد از اسلام کرده بود که تامین ایمنی و امنیت شهروندان در مقابل حملات و خطرات احتمالی را در طراحی‌ها ملزم می‌شود. این تحقیق از نوع بنیادی – کاربردی با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است که باهدف بررسی نقش پدافند غیرعامل و مطابقت در نحوه پیاده‌سازی و رعایت عوامل آن در شهرسازی و معماری بومی تبریز قدیم است. در این تحقیق به‌منظور شناخت راهکارهای معماری سنتی با مرور ادبیات و مشاهده میدانی، اطلاعات جمع‌آوری‌شده است. نتایج حاکی از آن است که هندسه بنا، موقعیت قرارگیری، استقرار و تعدد بازشوها، نحوه دسترسی و پیش‌بینی فضاهای امن به‌عنوان فضای چند عملکردی برای هر ساختمان در زمان صلح و جنگ، ازجمله مولفه‌های مهم در بهینه‌سازی معماری ساختمان و معماری سنتی و معماری همساز با اقلیم از منظر پدافند غیرعامل است.کلمات کلیدی: پدافند غیرعامل، معماری سنتی، بافت تاریخی، منظر شهری

investigating the principles of non-active defense in the view of the historical city of tabriz during the qajar era

the most important factor in creating people’s well-being and a sense of security in public and private   urban spaces is to observe the principles of passive defense in designs, which is a solution to improve the quality of life in communities and creates a special possibility to save the lives of people in the community when danger occurs. it slows down and improves the performance of the system and reduces the vulnerability and improves the safety level of the society. the traditional architecture of tabriz and its    location on the communication route of the silk road, having a special social and cultural, economic and political position, make it one of the cities under threat in the previous era. and after islam, it has made it mandatory to ensure the safety and security of citizens against possible attacks and dangers in the designs. it is in the way of implementation and observance of its factors in urban planning and native architecture of old tabriz. in this research, information has been collected in order to know the solutions of traditional architecture by reviewing the literature and field observation. the results indicate that the geometry of the building, location, location and number of openings, how to access and predict safe spaces as a             multi-functional space for every building in times of peace and war are among the important components in optimizing building architecture and traditional architecture. and the architecture compatible with the   climate is not a factor from the point of view of defense.