موئلفه‌های دفاع غیرعامل در طراحی حریم مخازن ذخیره صنایع شیمیایی خطرزا

هر ساله حوادث غیرقابل جبران بسیار زیادی در سیستم‌های فرآیندی نظیر نفت، گاز و پتروشیمی بخاطر شرایط حاد عملیاتی و حجم بسیار زیاد مواد قابل اشتعال و انفجاری که دارند اتفاق می‌افتد. صنایع فرآیندی اغلب با مواد شیمیایی خطرزا و واحدهای عملیاتی تحت شرایط دما و فشار بالا نظیر خطوط انتقال، تاسیسات میعانی و راکتورها سروکار دارند. یکی از مهم‌ترین واحدهای این صنایع، مخازن ذخیره هستند که در تمامی مراحل صنایع فرآیندی قرار دارند. طبق بررسی‌ها و مطالعات انجام گرفته در این زمینه، راهکارهای متعددی برای حریم مخازن وجود دارد اما از منظر پدافند غیرعامل بررسی نشده‌اند. از این رو لازم دانستیم که مطالعه‌ای ویژه در خصوص ایجاد حریمی نسبتا امن برای این مخازن ذخیره اتخاذ گردد. هدف از انجام این مطالعه بررسی موئلفه‌های پدافند غیرعاملی در طراحی حریم مخازن ذخیره صنایع شیمیایی خطرزا است. روش انجام این پژوهش به لحاظ نوع، توسعه‌ای- کاربردی و از لحاظ روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی- پیمایشی می‌باشد که در آن، از طریق پرسش، مصاحبه و جمع‌آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل عاملی (pca) به پاسخ می‌رسد، از لحاظ نحوه جمع‌آوری داده‌ها، روش میدانی بوده که شامل جمع‌آوری داده‌های اولیه به روش‌هایی مثل مشاهده، پرسشنامه، مصاحبه و بررسی اسناد پروژه‌های ساخته‌شده می‌باشد. تجزیه و تحلیل عاملی با spss با میزان قطعیت بالا روشی برای کاهش ابعاد یک مسئله با متغیرهای زیاد در مدل‌سازی آماری است، به این ترتیب 4 حوزه  از 40 موئلفه اصلی، که بیشترین میزان تغییرپذیری را در مدل (بدون استفاده از متغیرهای اصلی) نشان می‌دهند، تعیین شد. که با نظر خبرگان این چهار حوزه  به نام‌های حوزه پدافند غیرعامل و حوزه مدیریت بحران و حوزه فرآیندی و حوزه بهداشت، ایمنی و امنیت محیطی نام‌گذاری شدند. این عوامل را به عنوان متغیرهای پنهان می‌توان معرفی کرد که جنبه‌ای از ویژگی‌های غیرقابل اندازه‌گیری را مشخص می‌کنند. در گام بعدی برای شناسایی و رتبه‌بندی عوامل کلیدی موفقیت (csf)، اقدام به رتبه‌بندی متغیرها در هر حوزه گردید. در پایان نیز به منظور کاربردی نمودن پژوهش به ارائه ملاحظات و راهکارهای پدافند غیرعاملی در حریم مخازن ذخیره صنایع شیمیایی خطرزا پرداخته شده است.

passive defense components in the design of storage tanks for hazardous chemical industries

every year, many irreparable accidents occur in process systems such as oil, gas and petrochemicals due to their acute operating conditions and the large volume of flammable and explosive materials they contain. process industries often deal with hazardous chemicals and operating units under high temperature and pressure conditions such as transmission lines, condensing facilities and reactors. one of the most important units of these industries are storage tanks, which are located in all stages of process industries. according to studies and studies in this field, there are several solutions for the privacy of tanks, but they have not been studied from the perspective of passive defense. therefore, we considered it necessary to conduct a special study on creating a relatively safe space for these storage tanks. the purpose of this study is to investigate the components of passive defense in the design of storage tanks for hazardous chemical industries. the method of this research is developmental-applied in terms of type and descriptive-analytical-survey in terms of research method, in which it answers through questions, interviews and data collection and factor analysis (pca). in terms of how to collect data, it is a field method that includes collecting initial data by methods such as observation, questionnaire, interview and review of documents of constructed projects. factor analysis with spss with high degree of certainty is a way to reduce the dimensions of a problem with many variables in statistical modeling, thus 4 areas of 40 main components, which show the highest variability in the model (without using the main variables) give, was determined. according to experts, these four areas were named passive defense area, crisis management area, process area and health, safety and environmental safety area. these factors can be introduced as hidden variables. in the next step to identify and rank the key factors of success (csf), variables were ranked in each area. dangerous chemical industries have been stored in storage tanks.