طراحی سامانه‌ خبره جهت هوشمند‌سازی مدیریت بحران ناشی از زلزله در شهر تهران

زلزله یکی از خطرات مهمی است که زندگی مردم در شهر تهران را تهدید می‌کند. ازاین‌رو، باید در جهت پیشگیری و اقدامات تامینی لازم پس از وقوع این رخداد طبیعی بهترین تصمیمات توسط مدیریت شهری گرفته شود. با توجه به اثرات روانی زمان بحران در تصمیم‌گیری مدیران، لزوماً باید مکانیسمی طرح شود تا بتواند فارغ از اثرات بحران، موقعیت شهری را تحلیل کرده و پیشنهاد‌های لازم را برای مدیرت بحران ارائه دهد. شهر تهران دارای 22 منطقه است که بر روی 13 گسل قرار دارند. به همین دلیل در این مقاله سامانه‌ خبره‏ای طراحی و ارائه می‌شود که با استفاده از الگوی فرآیندی که در آن شاخص‏های مهم شهری متغیر‏های شناسایی زلزله که به‌وسیله مرکز لرزه‌نگاری به سامانه‌ خبره وارد می‌شود؛ طرح اقدام لازم را به مراکز ایمنی مربوط به هر یک از مناطق بیست و دو گانه شهر تهران و مراکز معین آن‏ها ارائه دهد. این طرح بهترین اقدامات هر منطقه در صورت وقوع زلزله با توجه به شاخص‏های آن منطقه را پیشنهاد می‌دهد. هدف این مقاله ارائه سامانه‌ خبره‌ای جهت هوشمند سازی مدیریت بحران در راستای به حداقل رساندن خسارت وارد به کلان‌شهر تهران در صورت وقوع زلزله است. به این منظور با استفاده از شاخص‌ها به‌عنوان پایگاه دانش و ورودی‌های سامانه‌ شامل شدت، محل و یا زمان وقوع زلزله با استفاده از سامانه‌ خبره این کار انجام می‌شود. در پایان با رخ دادن زلزله فرضی در منطقه اُزگُل در منطقه 1 تهران، روش ارائه‌شده با پیاده‌سازی پیش‌نمایش برنامه با دو روش مرکالی و ریشتر مورد ارزیابی و مقایسه قرار داده شد. نتایج نشان می‌دهد به دلیل موثر بودن عوامل مختلف درروش ارائه شده در این مقاله نسبت به دو روش ریشتر و مرکالی اقدامات تامینی پیش‌بینی‌شده در برابر زلزله موردنظر دقیق‌تر است.

Designing an Expert System for Intelligent Management of EarthquakeInduced Crisis in Tehran

Earthquake is one of the eminent dangers that threaten the lives of people in Tehran. Therefore, the urban management administration should make the best decisions for prevention and safeguard measures after the occurrence of this natural event. Due to the psychological effects of the crisis time in the managers’ decisionmaking, necessarily a mechanism independent of the crisis effects should be designed that analyzes the urban situation and provides crisis management proposals. Tehran consists of 22 zones that are located on 13 faults. Hence in this paper we design and present an expert system which uses process pattern and takes important physical and urban concepts indices, as well as the factors that are identified by the Center for Vibration Detection as input, and offers the necessary plan to take appropriate measures relating to each of the 22 zones’ safety centers in Tehran. This plan offers the best actions for each region in the event of an earthquake, according to the indicators of the region. The purpose of this paper is making crisis management smart in order to minimize damage in the event of an earthquake. Finally, to evaluate and compare the proposed method with Mercalli and Richter methods, the occurrence of a hypothetical earthquake in Ozgol area of region number 1 of Tehran was assumed, and a program preview implemented. The results show that the method presented in this article is more precise than Richter and Mercalli methods in proposing the provisional measures for the mentioned earthquake, due to the effectiveness of various factors in this method.