برنامه ریزی فضایی مسکن با رویکرد پدافند غیر عامل(نمونه موردی محله نوغان مشهد)

امروزه با پیشرفت های صورت گرفته در فناوری تسلیحات و تجهیزات نظامی، مناطق مسکونی شهری بیشتر در معرض خطر تهاجم قرار گرفته است. از مهم ترین عوامل افزایش دهنده تلفات انسانی در حملات نظامی به مناطق شهری، معماری غیراستاندارد و غیرمنطبق مساکن با اصولی همچون مکان گزینی و جانمایی بهینه ساختمان، پراکندگی مناسب بنا، رعایت اصول اختفاء، استتار و فریب، درجه مرمت پذیری بالای ساختمان و معماری داخلی ساختمان در ارتباط با پدافند غیرعامل است. مسکن اگر چه در مرحله اول به عنوان یک سرپناه و سکونتگاه مطرح می‌گردد اما پدیده‌ای پیچیده‌تر است که می‌بایستی از جنبه‌های گوناگون کالبدی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مورد توجه قرار گیرد. برنامه‌ریزی فضائی مسکن با توجه به تمامی جوانب فوق سعی در ارائه بهترین شیوه‌های توسعه مسکونی در جهت تامین فضای مسکونی خانوارهای فاقد واحد مسکونی دارد. در این تحقیق با روش توصیفی – تحلیلی و میدانی ملاحظات پدافند غیر عامل در برنامه ریزی فضائی مسکن بررسی شده است. طبق موارد عنوان شده ملاحظات پدافند غیر عامل باید در طراحی مسکن با دوام قرار گیرد. محله نوغان مشهد واقع در قطاع 2 پیرامون حرم مطهر قرار گرفته و این در حالی است این محله ای با ایمنی بسیار پایین و فاقد ملاحظات پدافند غیرعامل تشخیص داده شده و آسیب پذیری بالایی دارد ، در پایان راهکارهایی برای افزایش ایمنی و کاهش آسیب پذیری این محله ارائه شده است. از جمله در این محله می توان با اصلاح و تعویض معابر، مقاوم سازی بناها،‌ افزایش فضاهای باز،‌ توزیع مناسب خدمات محلی و تعبیه پناهگاه در نقاط لازم، راهکارهای پدافند غیر عامل را اعمال نمود

Spatial Planning of Houses with Passive Defense Approach (Case Study of Mashhad Noghan Neighborhood)

Today, with the advances made in weapons technology and military equipment, urban areas are more at risk of raid. One of the most important factors in increasing human casualties in military attacks on urban areas is the absence of standardization or in other words nonconformity of housing architecture with principles such as optimum locating and positioning of the building, proper dispersion of the building, observance of the principles of concealment, camouflage and deception, the degree of reparability of the building and internal architecture, with respect to passive defense. Although housing, is regarded primarily as shelter provision, but it is a more complex phenomenon that should be considered from a variety of physical, social, economic and cultural aspects. Spatial planning of housing, considering all the above aspects, is trying to implement the best residential development methods in order to provide residential space for homeless households. According to the above, the principles of passive defense and design durability should be considered in designing infrastructure and structures of urban housing. In this research, the indicators of passive defense in spatial planning of housing have been used in a descriptiveanalytical study with a qualitative approach, and the tool for collecting information is field observation and reference location data. Noghan neighborhood in Mashhad, is located in Sector 2 around the Holy Shrine, while the neighborhood is characterized by very low safety standards and high vulnerability and lack of considerations of passive defense. The results of the research show that to increase safety and reduce vulnerability of this neighborhood passive defense strategies can be applied by replacing passages, rehabilitating buildings, increasing open spaces, distributing appropriate local services and installing shelters at the necessary points.