تحلیل فضایی آسیب‌پذیری سازه‌ای- کالبدی کاربری مسکونی با رویکرد پدافند غیرعامل و با استفاده از سیستمgis (محدوده: منطقه 6 شهر اهواز)

رعایت اصول پدافند غیرعامل در شهرسازی به ویژه بافت‌های مسکونی نه فقط به سبب کاهش تلفات و هزینه‌های ناشی از وقوع هرگونه مخاطره جنگی بلکه به سبب حفظ اقتدار ملی و خنثی نمودن هرگونه توطئه از ناحیه دشمنان امری الزامی است. در این راستا، پایش و ارزیابی نظام کالبدی فضایی به جهت آسیب‌پذیری با تکیه بر اصول پدافند غیرعامل می‌تواند ضمن شناسایی کاستی‌های موجود به تعیین اولویت‌ها و ارائه راه کارهایی در این زمینه موثر باشد. در حال حاضر، سازه های ناایمن و فرسوده و همچنین، هم جواری نامناسب بسیاری از کاربری ها با کاربری مسکونی میزان آسیب پذیری را به‌شدت افزایش می‌دهد. بر این اساس، هدف اصلی تحقیق حاضر بررسی تحلیل فضایی آسیب پذیری سازه ای کالبدی کاربری مسکونی از نظر پدافند غیرعامل در منطقه 6 شهر اهواز است. نظام چندنقشی کلان شهر اهواز در کنار موقعیت ژئواستراتژیک، ژئواکونومیک، ژئوکالچر و بافت اجتماعی و فرهنگی این شهر، ضرورت بررسی این پژوهش را تشکیل می‌دهد. پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ فرآیند توصیفی تحلیلی و با تکیه بر مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی انجام گرفته است. بر این اساس، ابتدا شاخص های تعیین‌کننده کیفیت دسترسی ساکنان مناطق مسکونی به عوامل حیاتی در زمان بحران استخراج شد و با توجه به ضریب متفاوت هریک از شاخص های منتخب، از روش وزن بخشی چندمتغیره برای وزن دهی به شاخص ها استفاده گردید و در نهایت، با استفاده از سامانه سیستم اطلاعات جغرافیایی (arc gis) و از طریق توابع همپوشانی فازی (fuzzy)، لایه نهایی کیفیت دسترسی تهیه و در گام آخر با استفاده از آمار فضایی چگونگی پراکنش پهنه های آسیب پذیر مشخص شد. نتایج حاصل از تحلیل فضایی نشان می دهد که از بین 553 هکتار کاربری مسکونی حدود 48.5 % دارای آسیب پذیری متوسط به بالا بوده و بیشترین تمرکز آن‌ها در بخش های شرق و حواشی منطقه 6 شهر اهواز است. چنین واقعیتی از یکسو ضرورت تدوین دستور کار جامع جهت اقدام جدی درخصوص ایمن‌سازی مساکن شهری در محدوده مورد بررسی و از سوی دیگر، اولویت‌ها و راه بردهای چنین برنامه‌ای را طلب می‌کند که در انتهای این مقاله بدان پرداخته شد. همچنین، نتایج حاصل از این بررسی موکد دقت استفاده از توابع فازی در سیستم اطلاعات جغرافیایی به منظور تحلیل آسیب پذیری بافت های شهری است.

Spatial Analysis of Structural Physical Vulnerability of Residential Land use With Passive Defense Approach using GIS System (A Case Study: Ahvaz Zone 6)

Nowadays, terrorism is one of the challenges that the built environments and public realm are faced with. Due to their ease of access, little protective security, the prospect for high casualty rates and political impact in the event of a successful attack, highlyimportant buildings and crowded places are considered attractive targets for terrorists. Therefore, how to deal with the ongoing threat of global and domestic terrorism are important. Urban managers and designers need to consider the hostile vehicle mitigation when designing buildings accessible to the public and public open spaces. One of these measures is the use of bollards, which plays a significant role in reducing property and human losses by creating a standoff distance. The aim of this research is acquaintance with requirements of the bollards design and layout in order to protect pedestrians against the vehicleborne improvised explosive device threats. The research method of the study is descriptive and the contents have been collected by using the approach of review in the context of documentary studies, based on the documents and references provided by the UK government. Finally, the findings confirm that the bollards affect the movement and behavior of pedestrians. So, after site analysis and also studying the behavior of pedestrians based on the certain technical standards, the bollards design and layout should be implemented.