حیات برزخی و سماع موتی؛ مقایسه دیدگاه ابن تیمیه و ابن قیّم جوزی با دیدگاه وهابیت

مسئله حیات برزخی و مسائل متفرع از آن، با برخی سنت‌های اسلامی همچون توسل و استغاثه از ارواح صالحین و زیارت قبور، پیوند تنگاتنگی دارد. قاطبه مسلمین ضمن تاکید بر حیات برزخی اموات، سماع موتی را نیز پذیرفته‌اند که زیر بنایی برای توسل و استغاثه از ارواح صالحین می‌باشد. اشتراک نظر ابن تیمیه و وهابیت در مخالفت‌ با توسل و استغاثه، تداعی‌گر اتفاق‌نظر وهابیت با اسلاف خویش در مبانی مسئله حیات برزخی می‌باشد؛ اما باواکاوی آراء ابن تیمیه و ابن قیّم از سویی و دیدگاه‌های وهابیت از سویی دیگر، شاهد اختلاف‌نظر آشکاری در باب حیات برزخی و مسائل متفرع از آن همچون سماع موتی هستیم. ابن تیمیه به‌طور اجمالی و ابن قیّم به‌صورت تفصیلی معتقد به حیات برزخی و سماع موتی می‌باشند؛ حال اینکه وهابیت قائل به محدودیت حیات برزخی است و اصل اولی را عدم سماع موتی می‌داند. ازاین‌رو جای این سوال باقی است که چگونه وهابیتِ مدعیِ پیروی از ابن تیمیه و ابن قیّم، در حیات برزخی و سماع موتی از اسلاف خود فراتر رفته و علاوه بر مخالفت با قاطبه مسلمین در این باب، با مشایخ خود نیز به مخالفت بر خواسته‌اند.