نسبت‌سنجی بین تشخص، شخص‌وارگی و فرابودگی منبع معنا با معنویت

معنویت به مثابه پدیده‌ای انسانی مبتنی بر پایه‌های مختلف فکری مخصوصا باورهای الهیاتی است. هر دستگاه‌ کلامی متناظر با کلان ایده‌های خاص خود معطوف به منبع معنا، گونه خاصی از معنویت را پیشنهاد می‌کند. در واقع چیستی و مرزهای معنویت به واسطه باورهای کلامی تعین می‌یابد. این نوشتار در تلاش است تا با واکاوی نوع نگاه مکاتب مختلف کلامی به سه ویژگی تشخص، شخص‌وارگی و فرابودگی در منبع معنا، معنویت خروجی را مورد ارزیابی قرار دهد. حاصل پژوهش که برآمده از داده‌های کتابخانه‌ای و روش تحلیلی استدلالی است، حکایت از آن دارد که زایش معنویت در اثر ارتباط با منبع معنا وابسته به تشخص آن است؛ چنانکه امکان دعا، مناجات، نیایش، ارتباط شخصی و دلدادگی به منبع معنا به شخص‌وارگی آن گره خورده است. افراط در فرابودگی هادم شخص‌وارگی و تفریط در آن عامل زمینی شدن منبع معنا خواهد شد؛ لذا معرفت اسماء و صفات الهی و تجلی مراتبی از آنان در دل انسان معنوی، در گرو ارائه تصویری فرابوده در عین درون‌بودگی از منبع معناست.

the comparison between individuality, personhood and transcendence of the source of meaning with spirituality

spirituality as a human phenomenon is based on various intellectual foundations, especially theological beliefs. every theological school proposes a particular kind of spirituality corresponding to its beliefs about the source of meaning. in fact, what and the limits of spirituality are determined by theological beliefs. the author of the article tries to evaluate the spirituality according to the view of theological schools on the three characteristics of individuality, personhood and transcendence. the result of the research, which is derived from library data and analytical method of reasoning, indicates that the birth of spirituality due to the connection with the source of meaning depends on its individuality; and possibility of prayer, chant, supplication, personal communication and devotion to the source of meaning is tied to its personhood. excess in the transcendence destroys the personhood and the shortage in it will cause the meanness of the source of meaning; therefore, the knowledge of the divine names and attributes and manifestation of some of them in the heart of the spiritual human being, depend on presenting a transcendence image while being immanence of the source of meaning.