تحلیل انتقادی مبانی و روش تفکیکیان معاصر در تفسیر قرآن

جریان فکری «تفکیک» که از حیث زمانی به دو دوره متقدم و متاخر تقسیم می شود، ضمن نگاه سلبی به عقلِ فلسفی در فهم قرآن، صرفا تفسیر بر اساس سنتِ صحیح را می پذیرد. معاصران این جریان نسبت به متقدمان، رویکرد متعادل‌تری درپیش گرفته، با تعریف خاصی از عقل، کارکردهایی برای آن در تفسیر قائلند. مقاله حاضر به روش اسنادی در گردآوری اطلاعات و با رویکرد انتقادی، مبانی و روش تفسیری ایشان را با محوریت آثارشان به صورت مصداقی ارزیابی کرده و درصدد اثبات این فرضیه است که مبنا و روش تفسیری تفکیکیان معاصر باوجود امتیازاتی مانند اهتمام ویژه به فهم الهی قرآن یا به کارگیری عقل تحلیل گر، با کاستی ها وآسیب هایی مواجه است. مهمترین نقد، تقلیل معارف عمیق قرآنی به دلالت تطابقی و ظاهری، حجت دانستن ظهورات شخصی و مانع تراشی در معرفت بخشی برخی آیات است. این جریان همچنان که مخالفان خود را متهم به تحمیل یافته های بشری در تفسیر قرآن می کند، خود نیز بدون ارائه نظام دقیق از رویکرد معرفت شناختی و الزامات منظومه فکری ش، با پیش فرض های تفکیکی در مبنا و روش تفسیری، فهم خود از قرآن را همان معنای مستفاد از عقل فطری می داند. این امر وزانت علمی این جریان را فروکاسته و آن را در جایگاهی فروتر از سایر رهیافت های تفسیری قرار می دهد.

a critical analysis of the fundamentals and method of contemporary separatists in the interpretation of the qur'an

the intellectual trend of separatism (tafkik) which is chronologically divided into predecessor and successor periods, while negating the philosophical intellect in comprehending the qur'an, acknowledges merely an interpretation based upon the correct tradition. the contemporaries of this trend take a more balanced approach compared to their predecessors, and with a specific definition of intellect, they assume functions for it in interpretation. the present article, using the documentary method for data collection and a critical approach, evaluates the fundamentals and interpretive method of separatism with a focus on instances of their work, and seeks to prove the hypothesis that despite such merits as special attention to the divine understanding of the qur'an or the use of the analytical intellect, contemporary separatists’ foundation and interpretive method suffer from drawbacks and disadvantages. the most significant critiques are to diminish the deep qur'anic teachings to comparative and apparent signification, to regard personal perceptions as proof, and to pose obstacles to the extension of knowledge by some verses. while this trend accuses its opponents of imposing human findings on the interpretation of the qur'an, it considers its own understanding of the qur'an, with its separative presuppositions in interpretive method and foundation, to be the very meaning perceived by the innate intellect, without presenting a precise system of the epistemological approach and the requirements of its system of thought. this reduces the scientific weight of this trend and puts it in a lower position than other interpretive approaches.