بازشناسی کاربرد اصول هندسی در معماری سنتی

استفاده از ترسیمات هندسی در هنر و معماری ایران سابقه ای طولانی دارد. طرحمایه?های هندسی مخصوصاً پس از اسلام، برای معین کردن اندازه?های بنا و به دست آوردن تناسبات مطلوب مورد استفاده قرار گرفته?است. مقاله حاضر تلاشی است در جهت یافتن ترسیمات هندسی پایه در قصر خورشید کلات نادری. این بنا به دستور نادر شاه افشار در اوایل قرن 12 هجری ساخته شد. آیا طرح این بنا بر اشکال هندسی خاصی استوار است؟ برای یافتن پاسخ این پرسش، ابتدا مبانی نظری کاربرد هندسه در معماری بررسی می?شود. در این زمینه مروری بر آرا فلاسفه و دانشمندان مسلمان و همچنین اصول نیارشی کاربرد هندسه در معماری خواهد شد. پس از آن بنا با متدولوژی خاصی شناخته می?شود که شامل مختصری از تاریخ و جغرافیای اثر، معرفی اثر، سبک شناسی و مطالعه نمونه?های مشابه است. سپس بر مبنای دو مقوله پیشین طرح هندسی شکل?دهنده به قصر خورشید ارایه می?شود. این هندسه بر مبنای شش?ضلعی منتظم است. شکل به دست آمده در نما و مقطع صدق می?کند و در عین حال بدون تغییر بر پلان قابل انطباق است. یافته?های این مقاله می?تواند در کنار مطالعات مشابه دیگر در جهت باز?شناسی آثار معماری ایران و بازیابی هویت اصیل اسلامی- ایرانی آن به کار رود.