مطالعه نقوش سفال و منسوجات دورۀ سامانی و آل بویه در تطبیق با هنر ساسانی

هم‌زمانی تاریخی حکومت سامانی و آل‌بویه، نوزایی فرهنگی و هنری عمده‌ای را سبب شد. در این دوران، سامانیان و آلبویه‌ در آثار هنری خود از هنر ساسانی تاثیر پذیرفتند، لکن تاثیرات آن‌ها از جهاتی با یکدیگر متفاوت است. هدف پژوهش حاضر مطالعه شباهت‌ها و بیان علل تفاوت‌ها در تاثیر‌پذیری هنر سامانی و آل‌بویه از هنر ساسانی است. از آنجا که هنر دوره سامانی و آل‌بویه در تحولات هنر دوره‌های بعدی سهم بسزایی دارند، شناخت خصوصیات هنری حاکم بر این دوره‌ها در مطالعه تاریخ هنر ایران امری ضروری است. لذا در راستای اهداف پژوهش، به این پرسش اساسی پرداخته شد که دلیل اصلی تاثیرپذیری متفاوت هنر سامانی و آل‌بویه از هنر ساسانی چیست؟ در این راستا، شاخص‌ترین هنر هر دوره، یعنی سفالگری سامانی و منسوجات آل‌بویه با یکدیگر و نیز با نمونه‌های هنر ساسانی به روش ترکیبیِ تاریخی و توصیفی و با رویکرد تطبیقی مطالعه شدند. نتایج حاکی از آن است که تاثیرپذیری هنر سامانی از هنر سغدیساسانی و هنر آل‌بویه از هنر عربساسانی، یکی از دلایلی است که تاثیرپذیری متفاوت این دو دوره را از هنر ساسانی منجر شده است. در عین حال تلاش این دو حکومت برای کسب مشروعیت ملی نزد توده مردم، عامل اصلی بروز تفاوت در تاثیرپذیری آن‌ها از هنر ساسانی است.