مطالعه تطبیقی نگاره‌های کتاب سعادت و کتاب البُلهان ابومعشر بلخی

کتاب مطالع‌السعاده یا سعادتنسخه‌ای بسیار نفیس است که در دوران سلاطین ترک عثمانی نوشته و تصویرسازی شده است. این اثر به سفارش سلطان مراد سوم تهیه شده است. این کتاب شامل توضیحات و توصیفاتی از دوازده علایم صورفلکی به همراه مینیاتورها و نقاشی‌های بسیار عالی است. کتاب البلهان ابومعشر بلخی را می‌توان از سرچشمه‌های اصلی کتاب سعادت دانست. کتاب البلهان را برخی به کتاب عجایب ترجمه کرده‌اند، اما در واقع نوعی کتاب فالنامه و شامل بخش‌هایی همچون فال انبیا، فال مقبول و اختلاج است. در این کتاب برای کنترل تاثیر طلسم‌ها و مکان‌های سحرانگیز به انواع دیوها، اجنه، فرشتگان، پیامبران و جداول طلسمات پرداخته شده است. تصاویر کتاب سعادت در بسیاری از نگاره‌ها قابل‌تطبیق و مقایسه با کتاب البلهان ابومعشر بلخی است. هدف این مقاله، بررسی میزان تاثیرپذیری نگاره‌های کتاب سعادت از تصویرسازی کتاب البلهان است که با روش توصیفی تطبیقی انجام شده است. نگاره‌های کتاب سعادت به‌لحاظ قدرت تصویرگری، طراحی، کادربندی، خلوص رنگ، رنگ‌پردازی و دقت در جزییات بسیار قوی‌تر از نمونه الگوی خود است، هر چند نگارگر در ترکیب‌بندی‌ها سعی کرده است تا به تصاویر کتاب البلهان نزدیک و وفادار بماند.