آسیب شناسی نظام‌های فاصله‌گذاری در تایپ‌فِیس‌های فارسی

تحقق نسبی ایده‌ی دهکده‌ی جهانی در کنار بار هژمونیک مبتنی بر فن‌آوری کشورهای غربی، فرهنگ و به تبع آن نوع نوشتار کشورهای در حال توسعه از جمله کشور ما را در آستانه‌ی تهدیدی جدی قرار داده است. این‌گونه جوامع، برای بقای نوع نوشتار خود، باید شاخصه‌های گوناگون آن را مورد تحلیل و بررسی قرار دهند و با آسیب‌شناسی و به‌روز رسانی، سعی در انطباق آن با معیارهای روز نمایند. این مقاله با روش توصیفی-تحلیلی و با هدف آسیب‌شناسی نظام‌های فاصله‌گذاری در تایپ‌فِیس‌های فارسی تدوین شده است. بدین منظور ابتدا نظام‌های فاصله‌گذاری محورهای عرضی و طولی و زیرمجموعه‌های آنها تعریف شده‌اند و سپس با تحلیلی قیاسی، عملکرد آنها در تایپ‌فیس‌های فارسی با دو سنجه‌ی قواعد خوشنویسی اسلامی- ایرانی و نیز مبانی حروف‌نگاری غربی مورد ارزیابی قرار گرفته است. مشکلاتی که تایپ‌فیس‌های فارسی در این حوزه با آن مواجه هستند را می‌توان به دو دسته‌ی مشکلات “ساختاری” و “ترسیمی” دسته‌بندی نمود. برای بهبود عملکرد و مرتفع نمودن این مشکلات، انطباق صرف با هیچ یک از دو مولفه‌ی مذکور به تنهایی بسنده نمی‌کند. برای رفع این آسیب‌ها، طرّاحان باید با آگاهی به هر دو مولفه و به کار بستن توامان آنها، اقدام به طراحی حروف و تعریف نظام‌های فاصله‌گذاری نمایند.