ترکیبات تشکیل دهنده، ترکیبات فنلی، خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی اسانس گیاه دارویی Satureja khuzestanica Bunge. در جنوب ایران

جنس مرزه satureja متعلق به تیره نعناع و دارای حدود 235 گونه بوده که 16 گونه آن در ایران وجود دارد که 9 گونه بومی ایران هستند. این آزمایش به منظور بررسی ترکیبات تشکیل دهنده اسانس، ترکیبات فنلی، خاصیت آنتی اکسیدانی و ضد میکروبی اسانس گیاه دارویی مرزه خوزستانی انجام شد. اندام­های هوایی مرزه خوزستانی، از زیستگاه طبیعی این گیاه در استان خوزستان جمع­آوری گردیدند. اسانس­گیری به روش تقطیر با آب توسط دستگاه کلونجر انجام شد. تعیین ترکیبات فنلی با استفاده از ماده فولین سیوکالتیو و خاصیت آنتی اکسیدانی به روشdpph  (2و2 دی فنیل، 1 پیکریل هیدرازیل) انجام گردید. درصد وزنی اسانس بدست آمده 18/3 بود. ترکیبات تشکیل­دهنده اسانس، توسط دستگاه کروماتوگراف گازی متصل به طیف سنج جرمی تجزیه و شناسایی شدند. چهل و سه ترکیب در اسانس گیاه دارویی مرزه خوزستانی شناسایی شد که در مجموع 96/99 % ازکل ترکیبات اسانس را تشکیل می­دادند. ترکیبات عمده عبارت از کارواکرول (21/77%)، گاما- ترپینن (43/6 %)، آلفا- فارنیسین(30/2%) و پارا- سیمن (24/2%) بودند. نتایج پژوهش نشان داد که میزان ترکیبات فنلی گیاه دارویی مرزه خوزستانی 35/1± 52/25 میلی­گرم گالیک اسید بر گرم ماده خشک و میزان خاصیت آنتی اکسیدانی  این گیاه 22/0± 12/8 میکروگرم بر میلی­لیتر می­باشد. خاصیت ضد میکروبی اسانس مرزه خوزستانی به روش دیسک دیفیوژن علیه باکتری e. coli و مخمر candida albicans به­صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با 3 تکرار بررسی گردید. بر اساس نتایج اسانس این گیاه دارای اثر ضد میکروبی بالایی علیه میکروارگانیسم­های مورد بررسی داشت و اثر بازدارندگی این اسانس بر مخمر candida albicans بیشتر از باکتری e. coli  بود.