بررسی واکنش هیبریدهای ذرت به تنش خشکی با استفاده از شاخص‌های فیزیولوژیکی و تحمل به تنش

تتنش خشکی یکی از مهمترین تنش‌های محیطی در کشاورزی است و بهبود عملکرد دانه تحت تنش خشکی یکی از اهداف مهم اصلاح نباتات است. به منظور بررسی شاخص‌های تحمل به خشکی 15 هیبرید ذرت پژوهشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 3 تکرار و به طور جداگانه در دو رژیم رطوبتی شامل آبیاری بر اساس 90 و 140-130 میلی‌متر تبخیر از تشت تبخیر در دزفول در سال 1393 اجرا گردید. نتایج مقایسه میانگین نشان داد که بیشترین عملکرد دانه در هر دو شرایط تنش و مطلوب به هیبرید‌های sd/3×5-ch/1، cml×sd/3 و cml×5-ch/1 تعلق داشت. در ژنوتیپ‌های مورد بررسی کلیه صفات از جمله صفت محتوی نسبی آب برگ در شرایط تنش نسبت به شرایط مطلوب کاهش نشان دادند، اما صفت مهمی مانند وزن ریشه در شرایط تنش نسبت به شرایط مطلوب افزایش یافت. نتایج ضرایب همبستگی نشان داد که عملکرد دانه با صفات محتوی نسبی آب برگ و وزن ریشه در شرایط تنش هم‌بستگی مثبت و معنی‌داری داشتند، بنابراین می‌توان از این شاخص‌ها برای گزینش در شرایط تنش استفاده نمود. با توجه به تحلیل هم‌بستگی بین عملکرد دانه در شرایط تنش و مطلوب و شاخص‌های تحمل به خشکی و نیز به کمک نمایش گرافیکی بای‌پلات، شاخص‌های mp، gmp و sti به عنوان شاخص‌های برتر معرفی گردیدند. همچنین با توجه به رابطه مولفه‌ها در نمودار بای‌پلات هیبرید‌های sd/3×5-ch/1، cml×sd/3 و cml×5-ch/1 به عنوان متحمل‌ترین و هیبرید‌های 7-ch/3× k18×2-ch/5، k18×2-ch/1×k18×2-ch/5 و 5-ch/1×7-ch/3 به عنوان حساس‌ترین هیبرید‌ها نسبت به تنش خشکی معرفی شدند.

study response of maize (zea mays l.) hybrids to drought stress using physiological and stress tolerance indices

drought is the most important environmental stress in agriculture and improving yield maize under drought is a major goal of plant breeding. in order to evalutiaon 15 hybrids under normal and water stress regimes (irrigated after 90±5 and 135±5 mm evaporation from class a pan for normal and water stress conditions, respectively), a study was conducted at dezful in khuzestan province, during 2014 growing seasons, using rcbd with three replications. the results of the variance analysis showed that differences among the genotypes, in terms of all indices and yield in normal and drought stress conditions were significant. highly significant correlations were found between the grain yield and some physiological traits in drought stress condition, such as rwc and root weight, so these traits can be reliable criteria for the selection of tolerant genotypes with prospect to higher yields. results of correlation between defferente drought tolerance indices with grain yield in both conditions (normal and water stress) showed that mp, gmp and sti were a successful index to select high yield and tolerante genotypes. based on this indices and the results of the biplot diagram and cluster analysis the crosses sd/17×sd/15, sd/3×sd/17, cml×sd/3 and cml×sd/17 had the best drought tolerance and the crosses sd/10×sd/704, sd/15×sd/704 and sd/17×sd/10 were high sensitivity to drought and can be identified as the most sensitive hybrids to drought.