تاثیر کاربرد خارجی اسید سالیسیلیک و اسپرمین بر خصوصیات عملکردی و فیزیولوژیکی گیاه دارویی اسفرزه (plantago ovata forssk.) تحت شرایط قطع آبیاری

این مطالعه به‌صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 18 تیمار و سه تکرار در سال زراعی 96-1395 در مزرعه پژوهشی دانشگاه گنبدکاووس اجرا شد. در این آزمایش تیمارهای آبیاری شامل: شاهد (بدون تنش)، قطع آبیاری در مرحله گل‌دهی و قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه، به‌عنوان فاکتور اصلی و محلول‌پاشی برگی اسید سالیسیلیک (صفر، 0/4 و 0/8 میلی‌مولار) و اسپرمین (صفر و 0/02 میلی‌مولار) به‌عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شدند. براساس نتایج آزمایش بیشترین وزن هزار دانه (2/00 گرم) در تیمار قطع آبیاری در مرحله پر شدن دانه با محلول‌پاشی 0/4 میلی‌مولار اسید سالیسیلیک و عملکرد زیستی (2472/37 کیلوگرم در هکتار) در شرایط آبیاری نرمال و محلول‌پاشی برگی اسید سالیسیلیک با غلظت 0/8 میلی‌مولار و اسپرمین با غلظت 0/02 میلی‌مولار به‌دست آمد. به‌علاوه بیشتر‌ین میزان فاکتور تورم بذر (12/42 میلی‌لیتر) و درصد موسیلاژ دانه (21/33 درصد) به‌ترتیب تحت شرایط تنش متوسط و تنش شدید مشاهده شد. بالاترین میزان عملکرد دانه (547/05 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد موسیلاژ دانه (102/12 کیلوگرم در هکتار) و درصد پوسته بذر (72 درصد) نیز به تیمار تلفیقی محلول‌پاشی برگی اسید سالیسیلیک با غلظت 0/8 میلی‌مولار و اسپرمین با غلظت 0/02 میلی‌مولار تحت شرایط قطع آبیاری در مرحله پرشدن دانه اختصاص داشت. با توجه به نتایج .. با توجه به نتایج حاصل؛ استنباط می‌شود نقش موثر اسید سالیسیلیک و اسپرمین در تنظیم اسمزی، پایداری غشاء و از بین بردن رادیکال‌های فعال محیط سلول توانست تحمل گیاه دارویی اسفرزه را در شرایط تنش کم‌آبی افزایش دهد.

Effects of salicylic acid and spermine exogenous application on functional and physiological characteristics of isabgol (Plantago ovata Forssk.) under cutoff irrigation

This study was conducted as split plot factorial experiment was done based on a randomized complete block design with 18 treatments and three replications, on research field of the Gonbad Kavous University, Golestan, Iran in winter 2017. In this experiment the treatments of irrigation included; control (non-stress), irrigation cutoff at flowering stage and irrigation cutoff at seed filling stage) was the main-plot and factorial of salicylic acid (SA) (0, 0.4 and 0.8 mM), spermine (Spm) spraying (0 and 0.02 mM) was as a sub-plot. According to the results of the experiment, the highest 1000-grain weight (2.00 g) was obtained in irrigation cutoff at seed filling with 0.4 mM salicylic acid spraying and biological yield (2472.37 kg/ha) was observed under normal irrigation conditions and SA0.8mM+Spm0.02mM spraying. In addition, the most of Seed swelling factor (12.42 ml) and seed mucilage percentage (21.33%) were obtained in under moderate and severe stress conditions, respectively. Also, the highest grain yield (574.05 kg ha-1), seed mucilage yield (102.12 kg ha-1) and seed husk percentage (72%) were observed to foliar spraying 0.8 mM salicylic acid and 0.02 mM spermine in irrigation cutoff at seed filling. According to the results, the spraying of salicylic acid and spermine in irrigated conditions at flowering and seed filling stages prevented significant traits from being studied and the highest grain yield, biological yield, harvest index, seed husk percent, seed mucilage percentage, seed mucilage yield were caused.