بررسی خصوصیات رویشگاهی گونه ephedra major host. در مراتع شهرستان بجنورد

هدف از این تحقیق بررسی شرایط رویشگاهی گونه ephedra major به عنوان گیاهی دارویی، علوفه ای و موثر در حفاظت آب و خاک در مراتع شهرستان بجنورد است. مشخصات اقلیمی، زمین‌شناسی، تیپ رویشگاه، گیاهان همراه، اندازه‌گیری متغیرهای رویشی، برآورد تولید و تجزیه فیزیکی و شیمیایی خاک برای گیاه در رویشگاه آن انجام گرفت. نتایج نشان داد که این گونه در منطقه مورد مطالعه با بارندگی متوسط سالانه 332/9 میلیمتر، دمای متوسط سالانه 9/82 درجه سانتی‌گراد و اقلیم نیمه خشک سرد تا اقلیم ارتفاعات رویش مناسبی دارد. این گونه در دامنه‌های شمالی و جنوبی در ارتفاع 1400 تا 2520 متری از سطح دریا در مناطق کوهستانی پراکنش یافته‌است. در منطقه مورد مطالعه خاک بسیار کم عمق و دارای بافت شنی لومی، ph= 7/75، ec= 55/88 میکرو زیمنس بر سانتیمتر و آهکی می‌باشد. تیپ رویشگاه درمنه- علف بره است و بیش از 86 گونه گیاهی همراه این گونه دیده می‌شود. میانگین پوشش تاجی و تراکم افدرا در منطقه به ترتیب 2/19 درصد و 346 پایه در هکتار بود. تجزیه و تحلیل مولفه اصلی نشان داد که متغیرهای بارش، درصد رطوبت اشباع، اسیدیته، پتاسیم، کلسیم و شن همبستگی معنی داری با محور اول داشتند و 49.84٪ تغییرات را توضیح دادند. برای مولفه دوم، درصد مواد آلی و نیتروژن مهمترین صفات بود و تغییرات 27.94٪ را توضیح داد.داد. این گونه به سبب سازگاری با شرایط دشواری چون وجود املاح آهک زیاد از یک سو و از سوی دیگر ارزش دارویی و نقش موثری که در حفاظت آب و خاک در مناطق خشک و نیمه خشک دارد، می تواند در ارائه راهکارهای مدیریتی صحیح و کارآمد در جهت حفظ، احیا و استفاده بهینه از رویشگاه های این گونه مورد توجه قرار گیرد

An investigation on ecological characteristics of Ephedra major in Bojnourd Rangelands

The aim of this research is to assess the ecological needs of Ephedra major as a medicinal and forage species and important for soil and water conservation in Rangelands of Bojnourd. In the site, the studies were done climatically characteristic, geology, stand type, co-dominant plant and vegetable variation, Estimating biomass, physical and chemical analyses of the soil. The results indicated that Ephedra major could be adapted for regions with semiarid- cold climate to altitude climate, annual rainfall average of 332.9 mm and annual temperature average of 9.82 c. Ephedra major have dispersed in north, south, east and west slope and altitude 1400- 2520 m of sea level in mountainous areas. The Soils physical and chemical analyses showed that the soil is very shallow with sandy-loom texture, Ph= 7.75, Ec= 55.88 µs/cm and lime. The stand type was Artemisia aucheri- Festuca ovina and the co-dominant plants were over 86 species. Average of canopy covers and density were 2.16 and 346 shrubs in hectare respectively. Principal component analysis (PCA) indicated that the variables of precipitation, saturation moisture percentage, pH, potassium, calcium and sand had significant correlations with the first axis and explained the 49.84% variation. For the second component, the percentage of organic matter and nitrogen were more important traits and explained the 27.94% variation. Because of the high ability of the species to adapt itself with hard environmental condition such as high percentage of Caco3, and also its medical and conservation values in arid and semi- arid regions, it can be used for proper management strategies, reclamation and preservation of its habitats.