واکنش ژنوتیپ‌های مختلف گندم نان به روش‌های مختلف کاشت وتنش خشکی پایان فصل در شرایط جنوب استان فارس

در حال حاضر بیشتر سطح زیر کشت گندم آبی به طور سنتی به صورت دستپاش و یا به صورت کاشت بذرها روی ردیفهای نزدیک به هم بررویسطح صاف مزرعه است و آبیاری به صورت غرقابی انجام میشود. به منظور مطالعهی پاسخ ژنوتیپ های گندم نان به روش کاشت بر بستر صاف و روی پشته، تحت رژیم های آبیاری، این آزمایش بصورت کرت های دوبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی (90-1389 و 1390-91) انجام شد. کرت اصلی، رژیم آبیاری با دو سطح (آبیاری مطلوب تا پایان فصل و قطع آبیاری پس از مرحله گلدهی) بود. کرت فرعی شامل کاشت بر بستر صاف و کاشت روی پشته بود. کرت فرعی فرعی شامل چهار ژنوتیپ گندم نان (ارقام شیرودی (شاهد منطقه)، چمران 2، افلاک و لاین 10-s-82 بود.بر اساس نتایج، تنش خشکی عملکرد دانه و اجزای آن را به طور معنی داری (p≤0. 05) در همه ی ژنوتیپ ها کاهش داد. عملکرد دانه در شرایط تنش خشکی بیشترین همبستگی را با وزن دانه r=0/742 در مقایسه با سایر اجزاء عملکرد نشان داد. این نتایج نشان میدهد که کاهش عملکرد دانه در شرایط تنش خشکی، اساسا تحت تاثیر کاهش وزن دانه است. رقم افلاک بیشترین عملکرد دانه ( 5712 کیلوگرم در هکتار) را در شرایط آبیاری مطلوب تولید کرد. در حالی که، بیشترین عملکرد در شرایط تنش خشکی ( 3148 کیلوگرم در هکتار) متعلق به رقم شیرودی بود. روش کاشت روی پشته عملکرد زیستتوده و شاخص برداشت را به ترتیب به مقدار 14 و 3 درصد افزایش داد. کارایی مصرف آب و عملکرد دانه در روش کاشت بر روی پشته نسبت به کاشت بر بستر صاف به ترتیب به میزان 27/8 , 16/2 درصد بهبود یافت.

Response of various bread wheat genotypes to different planting method and terminal drought stress at southern Fars province

Fars is the largest wheat producer province in Iran. In terms of planted area and output, wheat (Triticum aestivum L.) is the number one crop in Fars and currently almost all irrigated wheat is conventionally planted in narrow spaced rows or broadcasting on the flat and is irrigated by flood irrigation within bordered basins. Conventional flat planting for wheat has some disadvantages. In order to study the response of wheat genotypes to flat planting and bed planting under different irrigation regimes, experiments were conducted in Darab region at two consecutive growing seasons. The experimental design was split-split plot with three replications. The main factor was two irrigation regimes (irrigation was applied normally and irrigation cut off after flowering stage). Sub plots were two planting methods (FP: flat planting, BP: bed planting). The sub-sub plots were four different wheat genotypes (Shiroudi-local check, Chamran 2, Aflak and a promising line: S-82-10). Based on results, post anthesis drought stress decreased grain yield and its components in all genotypes. The main reason of grain yield reduction in stress condition was reduction in grain number per spike and grain weight. The Aflak cultivar produced the highest grain yield (5712 kg ha-1) in non-stress condition while the highest grain yield in drought stress (3148 kg ha-1) condition was belonged to Shiroudi cultivar. The biological yield and harvest index were positively affected by bed planting. The bed planting method improved WUE (water use efficiency) and grain yield by more than 21% and 16%, respectively.