اثر تنش خشکی و محلول‌پاشی سولفات روی بر رشد، عملکرد و رنگیزه‌های فتوسنتزی در گندم رقم الوند

ﺗﻨﺶ ﺧﺸﻜﻲ ﻳﻜﻲ از ﻋﻮاﻣﻞ اﺻﻠﻲ ﻛﺎﻫﺶ رﺷﺪ و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﮔﻨﺪم اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﺟﺬب ﻋﻨﺎﺻﺮ رﻳﺰﻣﻐﺬی ﺑﻪوﻳﮋه ﻋﻨﺼﺮ روی از خاک می‌شود. این آزمایش به منظور بررسی اثر سولفات روی در افزایش تحمل به شرایط خشکی در گندم، به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه پژوهشی در شهرستان فریدونشهر استان اصفهان در سال زراعی 96 1395 اجرا شد. تیمارهای این آزمایش شامل تنش خشکی در سه سطح 50، 75 و 90 درصد ظرفیت مزرعه (fc) و محلول‌پاشی سولفات روی در سطوح صفر (شاهد)، 0.5 درصد و 1 درصد در سه مرحله (پنجه زنی، ساقه رفتن و ظهور برگ پرچمی) بودند. در این آزمایش تنش خشکی موجب کاهش معنی‌دار ارتفاع بوته، تعداد سنبله در مترمربع، وزن هزار دانه، طول سنبله، عملکرد بیولوژیک، کلروفیل a، کلروفیلb و پروتئین شد. آبیاری در 50 درصد ظرفیت زراعی (تنش شدید) میزان پرولین را 41.24 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. محلول‌پاشی سولفات روی در بالاترین غلظت (1 درصد) موجب افزایش معنی‌دار تمام پارامترهای مورد بررسی از جمله عملکرد دانه (2602.3 کیلوگرم در هکتار)، عملکرد بیولوژیک (7603.4 کیلوگرم در هکتار)، پروتئین (13.04 درصد) و پرولین (35.03 میکرومول بر گرم وزن تر) گردید. بررسی برهمکنش محلول‌پاشی سولفات روی (1 درصد) نشان داد تنش شدید باعث افزایش 34.85 درصدی کلروفیلb نسبت به عدم محلول‌پاشی می‌گردد. ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ محلول‌پاشی سولفات روی توانست اثرات مضر ناشی از تنش آب را کاهش دهد و شرایط رشد گیاه را بهبود بخشد.

Effect of drought stress and zinc sulfate spraying on growth, yield and photosynthetic pigments in wheat cultivar Alvand

Drought stress is a major contributor to decrease growth and yield of wheat that decline the absorption of micronutrients especially zinc from the soil. This experiment was carried out as split plot in a randomized complete block design with three replications to investigate the effect of zinc sulfate on increasing tolerance to drought stress in wheat, at research farm of Fereydunshahr, Esfahan province in 2016 2017. Treatments included drought stress at 50, 75 and 90% field capacity (FC) and zinc sulfate solution at zero (control), 0.5% and 1% in three stages (tillering, stem elongation, flag leaf appearance). In this experiment, drought stress significantly reduced plant height, number of spikes per square meter, 1000 seed weight, spike length, biological yield, chlorophyll a, chlorophyll b and protein. Irrigation in 50% of crop capacity (severe stress) increased the amount of proline by 41.24% compared to control. Zinc sulfate solution (1%) significantly increased all parameters including seed yield (2602.3 kg/ha), biological yield (7603 kg/ha), protein (13.04%) and Proline (35.03 μM/g fresh weight). In the interaction of zinc sulfate solution (1%), under severe stress conditions, chlorophyll b was increased by 34.85% relative to non soluble spray. In general, foliar application of zinc decreased harmful effects of oxidative stress due to water deficit stress and improved growth conditions for plants.