بررسی رقابت پذیری ژنوتیپ های مختلف گندم نان با علف های هرز و برخی تغییرات کمی و کیفی آنها در شرایط دیم و آبیاری تکمیلی

به منظور مطالعه رشد و عملکرد ژنوتیپ‌های مختلف گندم دیم در حضور علف‌‌های هرز و شرایط آبیاری تکمیلی، آزمایشی به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در چهار تکرار در دو شرایط دیم و آبیاری تکمیلی به صورت مجزا در سال زراعی 1395 1394 در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم شیروان در استان خراسان شمالی به اجرا درآمد. وجین و عدم وجین علف هرز در کرت های اصلی و 20 ژنوتیپ برتر گندم دیم در کرت های فرعی قرار گرفتند. نتایج تجزیه واریانس مرکب نشان داد، بین ژنوتیپ‌های مختلف گندم در تمامی صفات مورد مطالعه اختلاف معنی‌داری وجود داشت. میزان خسارت علف‌های هرز بر عملکرد دانه ژنوتیپ‌های مختلف گندم در شرایط آبی بیشتر از شرایط دیم بود. نتایج نشان داد ژنوتیپ‌های 12 و 17 بترتیب با نام‌های mob/ne94406 balanco و sisaban 4 بیشترین عملکرد دانه را در هر دو شرایط آبیاری تکمیلی و دیم در تیمارهای با علف‌هرز و بدون علف‌‌هرز نسبت به سایر ژنوتیپ‌ها دارا بودند. بیشترین کاهش زیست‌توده علف‌های‌هرز مربوط به ژنوتیپ‌های 12 و 17 بود. بیشترین خسارت علف‌های هرز در کاهش عملکرد دانه، به ترتیب با 37 درصد در شرایط آبیاری تکمیلی و 26 درصد در شرایط دیم مربوط به ژنوتیپ 20 sokoll//sunco/2*pastor بود. کمترین میزان خسارت علف‌های هرز در ژنوتیپ‌های 12 و 17 مشاهده گردید که بطور معنی‌داری از سایر ژنوتیپ‌ها کمتر بود. براساس نتایج این پژوهش، ژنوتیپ‌های مختلف گندم قابلیت رقابت متفاوتی با علف‌های هرز در شرایط دیم و آبی دارند و همچنین، کنترل علف‌های هرز در شرایط آبی نسبت به دیم اهمیت بیشتری دارد.

Evaluation of competitiveness of different wheat genotypes with weeds and their quantitative and qualitative changes in rainfed and supplementary irrigation

The growth and yield of 20 advanced rainfed wheat genotypes in competition with weeds under rainfed and supplementary irrigation was studied as a split plot experiment based on randomized complete block design with four replications at Shirvan Agricultural Research Station of North Khorasan in 2015 2016. The main plots included weed free and weed infest and subplots included 20 advanced wheat genotypes. Based on the compound analysis of variance results, a significant difference was observed between wheat genotypes in the all traits. Wheat growth and yield reduction by weeds under irrigated conditions was higher than in rainfed condition. Based on the results, genotypes 12 (MOB/NE94406 BALANCO) and 17 (SISABAN 4), had the highest grain yield compared to the other genotypes in the supplementary irrigation and rainfed conditions in both weedy and weedfree treatments. The greatest reduction in biomass of weeds was related to genotypes 12 and 17. The most yield reduction by weeds in irrigation (37%) and rainfed (26%) conditions was related to genotype 20. The least yield reduction by weeds in both irrigation and rainfed conditions was created by genotypes 12 and 17 than other genotypes. Based on our research results, competitive ability of wheat genotypes with weeds is different under irrigated and rainfed conditions an also, weed control is more important in irrigated than rainfed conditions.