نقش میکوریزا آربسکولار و ازتوباکتر کروکوکوم بر رشد و عملکرد ارقام مختلف لوبیا قرمز (phaseolus vulgaris l.)

امروزه در کشاورزی پایدار بر ثبات عملکرد گیاهان زراعی در طولانی مدت با حداقل اثر بر محیط زیست تاکید می شود. استفاده از کودهای زیستی با هدف حذف یا کاهش قابل ملاحضه‌ اثر زیست‌محیطی جبران‌ناپذیر ناشی از مصرف بی‌رویه نهاده‌های شیمیایی در اکوسیستم‌های زراعی در سال‌های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. به‌منظور بررسی اثر کودهای زیستی میکوریزا و ازتوباکتر بر رشد و عملکرد ارقام لوبیا قرمز، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در سال زراعی 1395 در منطقه بیران‌شهر لرستان اجرا شد. عامل‌ها شامل تلقیح با گونه‌های قارچ میکوریزا در دو سطح (تلقیح و بدون تلقیح)، مایه‌زنی با باکتری ازتوباکتر در دو سطح (مایه‌زنی و عدم مایه‌زنی) و ارقام لوبیا قرمز شامل (توده بیران‌شهر، رقم اختر و گلی) بودند. نتایج نشان داد که اثر هر سه عامل بر ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، طول غلاف، تعداد دانه در غلاف، تعداد دانه در بوته، عملکرد دانه و عملکرد پروتیین دانه در سطح احتمال یک درصد و اثر متقابل سه‌گانه عامل‌ها بر ارتفاع بوته، عملکرد دانه و عملکرد پروتیین دانه در سطح احتمال پنج درصد معنی‌دار شد. عملکرد دانه در توده بیران‌شهر، رقم اختر و گلی به‌ترتیب 56.5، 19.1 و 43.2 درصد افزایش یافت. بیشترین عملکرد دانه (2981.90 کیلوگرم در هکتار) در تیمار مایه‌زنی ازتوباکتر×تلقیح میکوریزا×رقم گلی با فرم بوته رونده و رشد نامحدود به‌دست آمد. با توجه به یافته‌های این پژوهش، می‌توان استفاده از کودهای زیستی حاوی قارچ‌های میکوریزا آربسکولار را به تنهایی و یا همراه ازتوباکتر کروکوکوم، در زراعت لوبیا قرمز توصیه نمود.

Role of Arbuscular Mycorrhizal and Azotobacter chroococcum on growth and yield of red bean cultivars (Phaseolus vulgaris L.)

Today, the emphasis is on stable agricultural, the long term stability of crop production with minimal impact on the environment. The use of biological fertilizers has been considered in recent years, with the purpose of eliminating or reducing many environmental impacts irreparable, caused by indiscriminate use of chemical based agricultural ecosystems. To study the effect of Mycorrhizal and Azotobacter biological fertilizers on growth and yield of red bean, an experiment in crop year 2016 in Lorestan Beiranshahr, a factorial experiment was arranged in randomized complete block design with four replications. Parameters studied: mycorrhizal fungi at two levels (inoculated and no inoculated), inoculated with Azotobacter bacteria at two levels: (inoculated and non inoculated) and red bean (Beiranshahr landrace, Akhtar and Goli Cultivars). The results showed the effect of three factors were significant at probability 1 percent level, plant height, number of pods per plant, pod length, number of seeds per pod, number of seeds per plant, seed yield and seed protein yield; And the interaction of three factors (Azetobacter×Mycorrhiza×varieties) on plant height, seed yield and seed protein yield at 5 percent probability level. seed yield in Beiranshahr landrace, Akhtar and Goli Cultivars, increased 56.5, 19.1 and 43.2 Percent Respectively. The highest seed yield was obtained from the combined effect of Inoculation Azotobacter×Mycorrhizal inoculation×Goli Cultivar (298.90 kg. ha 1) plants with form the progressive and unlimited growth. According to the findings of this study, the use of biological fertilizers containing arbuscular mycorrhizal fungi alone or along with Azotobacter crocococcus can be recommended in red bean cultivation.